Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
ROZDZIAŁ2
Budowamolekularnakomórekroślinnych
(a)
Enzymytobiałka,któreprzeprowadzają
reakcjechemicznewkomórkach
Enzymytoduże,złożonebiałkaglobularne,któredzia-
łająjakkatalizatory.Zgodniezdefinicją,katalizatoryto
substancjeprzyspieszająceszybkośćreakcjichemicznej
poprzezobniżenieenergiiaktywacji,alesamepozosta-
jąceniezmienionewtymprocesie(patrzryc.5.5).Ponie-
ważenzymypozostająniezmienione,możnastosować
cząsteczkikatalizatorawkółko,azatemsąoneskuteczne
zazwyczajnawetwbardzoniskimstężeniu.
Enzymysączęstonazywaneprzezdodaniekońcówki
-azadordzenianazwysubstratu(reagującacząsteczkalub
cząsteczki).Wtensposóbamylazaprzeprowadzahydrolizę
amylozy(skrobia)docząsteczkiglukozy,asacharazakata-
lizujehydrolizęsacharozydoglukozyifruktozy.Znanych
jestprawie2000różnychenzymów,akażdyznichjest
wstaniekatalizowaćjakąśspecyficznąreakcjęchemiczną.
Zaangażowanieposzczególnychenzymówwreakcjebiolo-
giczneomówionodokładniejwrozdz.5.
(b)
Ryc.2.17.Beta-kartka
(a)Plisywynikajązzygzakowategowzoruułożenia
atomówtworzącychszkieletłańcuchówpolipepty-
dowych.Kartkajesttrzymanarazemprzezwiązania
wodorowemiędzysąsiednimiłańcuchami.Łańcuchy
bocznerozciągająsiępowyżejiponiżejfałdów
jakpokazanow(b).Wniektórychbiałkachdwa
lubwięcejłańcuchówpolipeptydowychjest
układanychzesobą,tworzącbeta-kartkę.Winnych
białkachpojedynczełańcuchypolipeptydowerobią
pętletamizpowrotemwtakisposób,asąsiadujące
częściłańcuchatworząplisowanyarkusz
–O
fosforanowa
Grupa
O
P
O–
O
CH2
H
H
OH
H
O
C
H
OH
N
N
H
Zasadaazotowa
C
C
(adenina)
NH2
C
N
N
C
H
Cukier(ryboza)
Monofosforanadenozyny(AMP)
Ryc.2.18.Strukturanukleotydu
Nukleotydskładasięztrzechpodjednostek:grupafosforanowa,
pięciowęglowycukierizasadaazotowa.Zasadaazotowawtym
nukleotydziejestadeniną,acukremryboza.Ponieważjesttam
pojedynczagrupafosforanowa,tennukleotydnazywasięmono-
fosforanemadenozyny,wskrócieAMP
Kwasynukleinowe
Informacjestanowiąceostrukturzeiróżnorodnościbia-
łekznajdującychsięwżywychorganizmachsąkodowane
itłumaczoneprzezcząsteczkiznanejakokwasynukle-
inowe.Takjakbiałkaskładająsiędługichłańcuchówami-
nokwasów,takkwasynukleinoweskładająsięzdługich
łańcuchówcząsteczekznanychjakonukleotydy.Jednak
nukleotydjestbardziejzłożonącząsteczkąniżaminokwas.
Jakpokazanonaryc.2.18,nukleotydskładasię
ztrzechskładników:grupyfosforanowej,cukrupięciowę-
glowegoizasadyazotowej-cząsteczki,któramawłaści-
wościzasadyizawieraazot.Cukremwobrębienukleotydu
możebyćrybozalubdeoksyryboza,taostatniazawiera
ojedenatomtlenumniejniżryboza(ryc.2.19).Pięćróż-
nychzasadazotowychwystępujewnukleotydach:ade-
nina,guanina,tymina,cytozynaiuracyl.Wnukleotydzie
pokazanymnaryc.2.18-monofosforanieadenozyny
(AMP)-zasadąazotowąjestadenina,acukremryboza.
HOCH2
O
OH
HOCH2
O
OH
H
H
H
H
H
H
H
H
OH
OH
OH
H
(a)Ryboza
(b)Deoksyryboza
Ryc.2.19.Rybozaideoksyryboza
Cukrowapodjednostkanukleotydumożebyć(a)ryboząlub
(b)deoksyrybozą.RNApowstajeznukleotydówzawierających
rybozę,aDNAznukleotydów,którezawierajądeoksyrybozę
Worganizmachżywychwystępujądwarodzaje
kwasównukleinowych.Wkwasierybonukleinowym
(RNA)podjednostkącukrowąwnukleotydachjestry-
boza.Wkwasiedeoksyrybonukleinowym(DNA)jestto
