Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.AtoPolskawłaśnie
23
przedrukowanyprzezwszystkiepolskiegazetywzaborzeaustriackimirosyjskim
orazprzezwieleczasopismzagranicznych(zainteresowanychstanowiskiemnob-
listyz1905r.).
Tezaosplociepolskiejtożsamościnarodowejztożsamościąkatolickąjestudo-
kumentowana53ipowszechnieakceptowana(choćwpływtegozwiązkunaproces
sekularyzacjijestocenianyróżnie).PisałotymTaylor:
Wciągunowożytnejhistoriiwyznawaniedanejreligiisplatałosięzpoczu-
ciemtożsamościpewnychetnicznych,narodowych,klasowychlubregional-
nychgrup.(ś)tegotypuidentyfikacjaczęstopojawiasięwspołeczeństwach
marginalnychiuciśnionych.KatolickatożsamośćIrlandczykówiPolaków
jestznanymprzykłademtegozjawiska.(ś)Troniołtarzniemogązawrzeć
sojuszu,ponieważtronjestobcy(ś)odczuciepodległościiuciskunarodu,
wartościcierpieniaiwalkisąściślesplecionezreligijnąwiarąiprzynależ-
nościądogrupyreligijnej-możenawetdochodzićdotakichretorycznych
ekscesów,jakprzedstawianiePolskijakoChrystusanarodów.Wrezultacie
(ś)poczucieprzynależnościdogrupyipoczucietożsamościwyznaniowej
stapiająsięzesobą,amoralnezagadnieniazbiorowejhistoriicorazczęściej
ujmowanesąwkategoriachreligijnych.(ś)ludzieuważająjęzykreligijny
zaodpowiednidlawyrażaniaswychgłębokichmoralnychipolitycznych
doświadczeń,czybędzietoucisk,czyteżskutecznabudowapaństwanapod-
stawiepewnychzasadmoralnych.Przywołanieodmiennegolosu-zjednej
stronypolskichorazirlandzkichchłopówirobotników,zdrugiejzaśich
hiszpańskichifrancuskichodpowiedników-pokazuje,żewpierwszym
przypadkuistniałyczynnikizachęcającedoposługiwaniasięjęzykiemka-
tolicyzmuiniewieletakich,którestałybytemunaprzeszkodzie,natomiast
życiewbarokowymreżimie
54
przynosidoświadczenia,którezwielkąsiłą
odtegoodwodzą55.
WPolscetenzwiązektożsamościnarodowejireligijnejzostałniejakopotwier-
dzonyiumocnionywczasachpróby-wczasieIIwojnyświatowejiokupacjioraz
wokresiepanowaniasystemukomunistycznego.Męczeńskaśmierćfranciszkanina
MaksymilianaKolbe(1894-1941)woboziekoncentracyjnymwAuschwitziza-
mordowanieksiędzaJerzegoPopiełuszki(1947-1984)przezfunkcjonariuszyMSW
przydajepostawieKościoławtamtychczasachwymiaruheroicznego.
Zatemhistorymatters.Cowięcej,możemyokreślić,wjakisposóbścieżka,którą
przeszłatriadapaństwo-Kościół(Kościoły)-społeczeństwo,współokreśladzisiejszą
53K.Koseła,Polakikatolik.Splątanatożsamość,InstytutFilozofiiiSocjologiiPAN,Warszawa
2003.
54Whierarchicznymsystemie,wktórymtroniołtarzsązesobąpowiązane.
55
Ch.Taylor,Obliczareligii…,s.61-62.TaylorwielokrotnieprzywołujeprzypadekPolski
wswoimdzieleASecularAge.
