Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Fragmentacjaprawamiędzynarodowego…
25
WzakresienormregulującychdopuszczalneceleKGniezastąpiłynp.postano-
wieńkonwencjihaskiejdotyczącejprawizwyczajówwojnylądowej(KHIV)wraz
zregulaminemz1907r.(RH)7-alejedyniejeuzupełniły-itowniewielkimstop-
niu.Dlategoteżzpunktuwidzeniaprawaokreślającegolegalneceleowielewiększe
znaczeniemająprotokołydodatkowedoKG,którezawierająnormyzarównopra-
wagenewskiegodotyczącegoochronyposzczególnychkategoriiosóbidóbrwrę-
kachnieprzyjaciela,jakikluczowegodlaniniejszejpracy-prawahaskiego,odno-
szącegosiędomożliwościprzeprowadzanialegalnychataków.
LiczbaratyfikacjiPDwporównaniuzKGjestznaczącomniejsza;wynosiona
odpowiednio:174dlaPDIoraz168dlaPDII.Częścipaństw,którestosunkowo
niedawnobyłylubsąobecniezaangażowanewkonfliktyzbrojne,awięcnależą
dopaństwszczególniezainteresowanychwykształceniemsięnormzwyczajowych
wzakresiemiędzynarodowegoprawahumanitarnego8,niezaliczasiędostronPD9.
Coważne,ichpraktykaczęstoodbiegaodstandardówprzyjętychwPD,azgod-
niezorzecznictwemMiędzynarodowegoTrybunałuSprawiedliwościtopraktyka
państwniebędącychstronądanegotraktatumaszczególneznaczeniedlaoceny,czy
postanowieniategożosiągnęłystatusnormyprawazwyczajowego10.Dlategomoż-
namiećuzasadnionewątpliwości,czywszystkienormyPDuzyskałystatusprawa
zwyczajowego.
ZatemchoćdużaczęśćpostanowieńprotokołówdodatkowychdoKGjestuwa-
żanazaczęśćprawazwyczajowego11,tojednakniemożnastwierdzić,żewłaśniena
7Zob.art.135KGIII;154KGIV
.
8Zob.MTS,wyrokwsprawachszelfukontynentalnegonaMorzuPółnocnym(FederalnaRepublika
Niemiecv.Dania;FederalnaRepublikaNiemiecv.Holandia)(1969)§73-74(tamżemowajesto:States
whoseinterestsarespeciallyaffected).Zob.równieżM.Szuniewicz,‘StudiumprawazwyczajowegonCu-
stomaryInternationalHumanitarianLaw”’,w:T.Jasudowicz(red.),Międzynarodoweprawohumanitarne
wewspółczesnymświecie-osiągnięciaiwyzwania.MateriałyToruńskiejKonferencjiNaukowej13grudnia
2006roku(TNOiK2007)15in.Wartojednakzauważyć,żewraporcieKPMz2016r.wczęścidotyczącej
identyfikacjiprawazwyczajowego,gdzieznajdujesięprojektkonkluzji(Textofthedraftconclusionson
identificationofcustomaryinternationallawadoptedbytheCommission),niemawzmiankionpaństwach
szczególniezainteresowanych”,KPM,Raportzpracsześćdziesiątejósmejsesji,A/71/10,2.5.-10.6oraz
4.7.-12.8.2016.
9StronamiPDIniesąnp.StanyZjednoczone,Izrael,Iran,Pakistan,SomaliaorazTurcja.StronąPDII
opróczpowyższychpaństwniejestm.in.Syria.
10MTS,wyrokwsprawachszelfukontynentalnegonaMorzuPółnocnym(1969)§73(tamżemowa
ouzyskaniustatusugeneralruleofinternationallaw).
11Wśródnorm,którychzwyczajowycharakterniebudziwątpliwości,aktóremająznaczeniewkontek-
ścieokreślaniadopuszczalnychprawniecelówizasadichatakowania,zazwyczajwymieniasię:zakazuży-
waniaśrodkówimetodprowadzeniawojnypowodującychzbędnecierpienie(art.35ust.1i2PDI),zakaz
wiarołomstwa(art.37PDI),zakazprowadzeniadziałańzbrojnychwtakisposób,abynikogoniezostawić
przyżyciu(art.40PDI),zakazatakówkierowanychprzeciwkoludnościcywilnej(art.48i51ust.2PDI)
orazobiektomcywilnym(art.52ust.2PDI),zakazatakowaniaosóbopuszczającychstatekpowietrzny
niezdolnydolotu(art.42PDI),zakazatakowaniamiejscowościniebronionych(art.59PDI)czystref
zdemilitaryzowanych(art.60PDI),obowiązekostrzeżenialudnościcywilnejprzedatakiem(art.57ust.2
lit.cPDI),częściowodefinicjękombatanta(art.43oraz47).Spornąkwestiąjestm.in.to,dojakiegostopnia
regulacjedotyczącedefinicjiludnościcywilnej(at.50PDI)orazzasadyprzedsięwzięciaodpowiednich
środkówostrożności(art.57i58PDI)osiągnęłystatusprawazwyczajowego.Zob.F.Pocar,‘Towhat
extentisProtocolIcustomaryinternationallaw?’(2002)78ILS337,344in.;T.Meron,HumanRightsand
HumanitarianNormsasCustomaryLaw(ClarendonPress1989),64iin.;M.Schmitt,‘Theprincipleofdis-
