Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Źródła,zakresorazspecyfikastosowaniaprawa…
użyciasiły”mająbezpośrednieprzełożenienazachowaniesięsiłzbrojnychisączę-
ściąpraktyki,toniekonieczniewyrażająopinioiurisnatematobowiązywaniadanej
normyiniepowinnyprzesądzaćokształcieprawazwyczajowego.
1.1.2.Międzynarodoweprawoprawczłowieka
WczasiekonfliktuzbrojnegozastosowaniemanietylkoMPH,lecztakżemię-
dzynarodoweprawoprawczłowieka35,choćbyztegowzględu,żeodnosisięonodo
ochronyżycia36,zakazutorturinieludzkiegotraktowania37orazochronywłasności38.
Międzynarodoweprawoprawczłowiekajakodziedzinaprawamiędzynarodowe-
goregulujeprawauznanewumowachmiędzynarodowych39iprawiezwyczajowym
orazwogólnychzasadachprawa,aprzysługującecodozasadyosobomfizycznym40
wobecorganówdanegopaństwaorazwniektórychprzypadkachwobecorganówor-
ganizacjimiędzynarodowych41.MPPCzokreślawięczakrestychżeprawiformułuje
35Charakterystyczne,żepoczątkowokodyfikacjaMPHodbywałasiępozaOrganizacjąNarodówZjed-
noczonych,gdyżtauznawała,iżwobecdelegalizacjiwojnyniemapotrzebyrozwojuMPH.Przełomem
okazałasiękonferencjawTeheraniew1968r.poświęconaprawomczłowieka,podczasktórejzauważono
związekmiędzyMPPCziMPH,zob.szerzejS.D.Bailey,ProhibitionsandRestraintsinWar(OUP1972)91
in.;K.Fortin,‘ComplementaritybetweentheICRCandtheUnitedNationsandinternationalhumanitarian
lawandinternationalhumanrightslaw,1948-1968’(2012)94:888IRRC1433,1434.
36Art.6Międzynarodowegopaktuprawobywatelskichipolitycznych(MPPOiP)z1966r.;art.2Kon-
wencjioochronieprawczłowiekaipodstawowychwolności(EKPCz)z1950r.;art.2Kartyprawpod-
stawowychUniiEuropejskiej(KPP)z2007r.;art.4Amerykańskiejkonwencjiprawczłowieka(AKPCz)
z1969r.;art.5Arabskiejkartyprawczłowieka(ArKPCz)z2004r.;art.4Afrykańskiejkartyprawczłowie-
kailudów(AfrKPCz)z1981r.
37Art.7MPPOiP;art.3EKPC;art.4KPP;art.5AKPCz;art.8ArKPCz;art.5AfrKPCz.
38Art.1Protokołunr1z1952r.doEKPCz;art.17KPP;art.21AKPCz;art.31ArKPCz;art.14
AfrKPCz.
39DopodstawowychtraktatówMPPCzocharakterzeogólnymnależyzaliczyćMiędzynarodowypakt
prawobywatelskichipolitycznychorazMiędzynarodowypaktprawgospodarczych,społecznychikultu-
ralnych(MPPGSiK)z1966r.Ponadtoistniejąlicznekonwencjeregionalnezzakresuogólnychprawczło-
wieka,m.in.europejskaKonwencjaoochronieprawczłowiekaipodstawowychwolnościz1950r.,oraz
konwencjepoświęconeochronieposzczególnychkategoriiosób,np.Konwencjaoochronieprawdziecka
z1989r.,lubkonwencjedotycząceokreślonegoprawa/wolności,np.Konwencjawsprawiezakazustoso-
waniatorturorazinnegookrutnego,nieludzkiegobądźponiżającegotraktowaniaalbokaraniaz1984r.Zob.
systematykęprzyjętąw:B.Banaszaketal.,Systemochronyprawczłowieka(Zakamycze2005)22.
40Opróczprawindywidualnychoddekaddyskutujesięnadprawamiczłowieka,któremiałybyprzysłu-
giwaćokreślonymgrupom,takimijaknp.prawodorozwoju,prawodopokoju,prawodozdrowegośrodo-
wiska,prawodowspólnegodziedzictwaludzkości-sątzw.prawasolidarnościowelubprawaczłowieka
trzeciejgeneracji.Zob.szerzejK.Drzewicki,‘Trzeciageneracjaprawczłowieka’(1983)10SM81,82-84;
C.Wellman,‘Solidarity,theindividualandhumanrights’(2000)22:3HRQ639;R.Kuźniar,Prawaczło-
wieka.Prawo,instytucje,stosunkimiędzynarodowe(WydawnictwoNaukoweScholar2000)50in.Warto
przypomnieć,żewart.1MPPOiPorazMPPGSiKmowajestoprawieludów(!)dosamostanowienia.
41Przykłademnałożeniaobowiązkuprzestrzeganiaprawczłowiekanaorganizacjemiędzynarodo-
wemożebyćKartaprawpodstawowychprzyjętaprzezParlamentEuropejski,RadęiKomisjęwNicei
w2000r.,wprowadzonadowiążącegoporządkuprawnegotraktatemlizbońskimz2007r.Zgodniezart.51
KPP,postanowieniaKartymajązastosowaniedoninstytucji,organówijednostekorganizacyjnychUniiprzy
poszanowaniuzasadypomocniczościorazdoPaństwCzłonkowskichwyłączniewzakresie,wjakimstosują
oneprawoUnii”.Art.6ust.2traktatulizbońskiegoformułujeobowiązekprzystąpieniaUniiEuropejskiej
doEKPCz.
