Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historiaproktologii
jelitagrubegopolegającejnaszerokiejmobilizacjijelita
zwycięciemdośćznacznejczęścikrezki(ZweizeitigeOpe-
rationmitVorlagerungsmethode,operacjasposobemPau-
la-Mikulicza)64.Opracowałrównieżmetodęchirurgiczne-
goleczeniacałkowitegowypadnięciaodbytnicypolegającą
napełnościennejresekcjiodstronykroczazzespoleniem
koniecdokońca65.Wynikileczeniatymsposobemopi-
sałwopublikowanymw1888rokuartykule,wktórym
wspomniał,żepodobnątechnikęstosujązsukcesemChri-
stianAlbertTheodorBillroth(1829–1894)iCarlNicolado-
ni(1847–1902).Mikulicz-Radeckiwprowadziłdoużycia
tzw.worekMikulicza(rodzajgąbki-drenu,stosowanydo
dziś,np.podczasbrzuszno-kroczowegousunięciaodbyt-
nicy),awtrakciezabiegówwykorzystywałchustyzamiast
gąbek.Udoskonaliłantyseptykę(wprowadziłjodoform)
iaseptykę(wprowadziłbawełnianerękawiczkioperacyj-
ne)66.Prawdopodobniejakopierwszyzastosowałbaweł-
nianąmaskęzasłaniającąustainos(dawniejnazywaną
maskąMikulicza)67,awswojejklinicewKrólewcuwyko-
rzystywałautoklaw68.WrazzAustriakiemJosephemLeite-
rem(1830–1892)unowocześniłgastroskopskonstruowany
przezAdolfaKussmaula(1822–1902)69.
Whistoriikoloproktologiizapisałsiętakżepolskichirurg
LudwikAntoniRydygier(1850–1920),którypodkreślał,że
każdylekarzbadającychoregouskarżającegosięnadole-
gliwościwokolicyodbytupowinienzbadaćgoperrectum.
Rydygiermówiłwprost,że„prawieodruchowoprzyuża-
laniusięchoregonadolegliwościwrectum[należy]za-
cząćszykowaćpalecdobadania”70.Uważał,żewczesne
rozpoznanieiradykalnaoperacjamogąprzedłużyćżycie
64
A.Badurski:ZhistoriichirurgiijelitagrubegowPolsce.[W:]Chirur-
giaokrężnicyiodbytnicy(red.R.Góral).Warszawa1933,s.13–18;
J.Mikulicz-Radecki:DiechirurgischeBehandlungderDarmcarcinome:
BerichtüberdieVerhandlungenderDeutschenGesellschaftfür
Chirurgie,XXXI.Kongress.BeilagezumCentralblattfürChirurgie.
1902;26:104–107.
65
J.Mikulicz-Radecki:ZuroperativenBehandlungdesprolapsusrectiet
coliinvaginati:BerichtüberdieVehandlungendeutschenGesellschaft
fürChirurgie,XVII.Kongress.BeilagezumCentralblattfürChirurgie.
1888;24:53–54.
66
J.Mikulicz-Radecki:ÜbereinigeModifcationendesantiseptischen
Verfahrens:BerichtüberdieVerhandlungendeutschenGesellschaft
fürChirurgie,XIII.Kongress.BeilagezumCentralblattfürChirurgie.
1884;11(23):8–13;J.Mikulicz-Radecki:ÜberdasJodoformals
Verbandmittel,zumalbeiKnochen-undGelenktuberkulose.Beilage
zumCentralblattfürChirurgie.1881;8(20):8–10.
67
J.Mikulicz-Radecki:DasOperireninsterilisirtenZwirnhandschuhen
undmitMundbinde.EinBeitragzurSicherungdesaseptischenVer-
laufsvonOperationswunden.CentralblattfürChirurgie.1897;24(26):
713–717.
68
M.Śniadecki,K.Drucis,J.Skokowski,A.Kopacz:JanAntoniMikulicz-
-Radecki(1850-1905)-endoskopia,antyseptyka,aseptyka.Trzyflary
współczesnejchirurgii.CancerSurgery.http://www.cancersurgery.pl/
200902a07.php.
69
J.Mikulicz-Radecki:ÜberGastroskopieundÖsophagoskopie.Central-
blattfürChirurgie.1881;8(43):673–676.
70
L.Rydygier:Oleczeniuzłośliwychnowotworówodbytnicy(zprzedsta-
wieniemchorychipreparatów).GazetaLekarska.1902;22(24):588.
pacjenta,agłównymwrogiemprawidłowychrozpoznań
jestwstrętlekarzyprzed„powalaniemsobiepalcakałem”
oraz„nieszczęsnehemoroidy,któremisięwtakichrazach
najczęściejchorzyilekarzełudząioszukują”.WedługRy-
dygierażadeninnytematniedzieliłlekarzybardziejniż
sposóbleczeniarakaodbytnicy.„FrankDublinapowia-
dawprost,żewskazaniedooperacyirakaodbytnicyzale-
żywięcejodnarodowościchirurganiżodstanuchorego:
weFrancyiwykonywasięprzeważnierektotomię,wAnglii
kolostomię,awNiemczechextirpatiorecti”mówiłRydygier
wtrakcieXIZjazduChirurgówPolskich71.
WpoczątkachXXwiekuchirurdzydysponowalipięcio-
madrogamidostępudozajętejchorobowoodbytnicy:
naturalną,kroczową,okołokrzyżową,krzyżową,kombino-
wanąbrzuszno-kroczowąorazbrzuszno-krzyżową.Podob-
niejakWalterHermannvonHeinekeRydygieruważał,że
wybórsposobuoperowaniazależyodmiejscausadowie-
niairozległościnowotworuorazmożliwościnajdokład-
niejszegousunięcianietylkoguza,lecztakżezajętychwę-
złówchłonnych.Zalecał,abyprzebiegoperacjibyłmożliwie
najbardziejaseptyczny,iodradzałwykonywanielewatywy
wdniuzabiegu.Nieuznawałjedynieoperacjiwykonywanej
przezodbyt(droganaturalna,porozszerzeniuzwieracza),
którąpotępiałstanowczo.Byłzwolennikiemwytwarza-
niapoprzedzającejwłaściweusunięciaguzakolostomii,któ-
ramiałazabezpieczyćprzedkontaminacjąranyoperacyjnej
orazrozejściemsięzespolenia.„Nierobiękolostomiiwle-
wejpachwinie–pisał–aponadpępkiemwliniiśrodkowej,
otwierająccolontransversum;wtensposóbnieutrudniam
wcalepóźniejszegościągnięciachoćbynajdłuższegoka-
wałajelitaesowatego.Nieprzecinamjelitainiewszywam
dwujegokońcówwranęścianbrzusznych,jakSchede
iwszyscyrobią,aleotwieramtylkocięciempodłużnem
wtaenialongitudinalispoprzecznicęiwszywamprostopa-
dlewranębrzuszną,przezcotworzęrodzajsyfonu,który
nieprzepuszczakałudodolnegoodcinkajelita,aprzeciw-
niezmuszagodowypływaniawprostnazewnątrz.Wsku-
tektegopóźniejszezamknięciesztucznegootworustolco-
wegostajesiędalekołatwiejszem,atrzeciaoperacyamniej
niebezpieczną”72.
Miano„królarectum”(Kingrectum)nosiłlondyńskichi-
rurgJohnPercyLockhart-Mummery(1875–1957).Swoje
doświadczeniezdobywałnietylkowszpitaluśw.Marka,
gdziepracowałod1903roku,lecztakżewKingEdward
VIIlsHospital,leczącżołnierzy,którzydoznaliurazubrzu-
chaiokolicyanorektalnej.Opracowałwłasnąmetodęope-
racjihemoroidówpolegającąnawysokimpodkłuciuszy-
pułyguzkakrwawnicowegooraznaspecjalnym,okrężnym
zszyciuranypowstałejpowycięciuhemoroiduztowarzy-
szącymimużylakamiifałdamibrzeżnymi.Pisałrównież
71
72
Ibidem,s.588.
Ibidem,s.592.
9
