Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TomaszJanyst(UniwersytetWarszawski)
ODPOWIEDZIALNOŚĆZBIOROWA
WDAWNYCHCHINACH
1.Uwagiwstępne–2.Systemrodzinny–3.Baojia–4.Chińskakoncepcjaprzestępstwa–
5.Konfucjańskailegistycznainterpretacjacelówprawa–6.Ewolucjaformodpowiedzialności
zbiorowej–7.Podsumowanie.
1.OdpowiedzialnośćzbiorowaniebyłazjawiskiemcharakterystycznymdlaChin.
Przeświadczenieopotrzebiekaranianietylkojednostki,aletakżecałychspołeczności
istniałowwielukulturach.Wieleprzykładówzastosowaniatakiejodpowiedzialności
możnaznaleźćwStarymTestamencie–choćbyodpowiedzialnośćwszystkichludziza
grzechpierworodnyczybiblijnypotop.Niejestteżwyłącznącechądawnychporząd-
kówprawnych,gdyżstosowanojąnawetwXXw.Dlaprzykładu,wgułagachwszyscy
członkowiepracującychgrupodpowiadalikolektywniezaprzewinieniajednegoznich.
Wdawnychwiekachodpowiedzialnośćzbiorowąstosowanojednakznacznieczęś-
ciej,awChinachkaryzbiorowebyłysilniejzakorzenionewkulturze,niżtomiało
miejscewkrajachcywilizacjizachodniej.Doktrynalnepodstawydostosowaniaodpo-
wiedzialnościzbiorowejdałokonfucjańskieprzywiązaniedowagirodzinyihierarchii
społecznej.Filozofialegistówzkoncepcjąsilnejwładzyisurowegoprawamiałarów-
nieżswójistotnywkładwrozwójtejformykary.Przenikaniesiętychdwóchkoncepcji
wpłynęłonietylkonaewolucjęformodpowiedzialnościzbiorowej,alebyłotakżewi-
docznewsposobiesprawowaniawładzywChinach,któryzachowałswojąaktualność
dodziś.
Największezmianywformachodpowiedzialnościzbiorowejzachodziłypomiędzy
IIIw.p.n.e.aXIIIw.n.e.Wtymokresiesąwidocznezarównowpływylegistów,kon-
fucjanistów,jakineokonfucjanistów.Teorietychtrzechszkółmiałybezpośredniwpływ
naprawodawstwowChinach,wtymprzepisydotyczącekarzbiorowych.Niesposób
jednakrozpocząćanalizyhistorycznoprawnejbezprzedstawieniapodstawowychczyn-
nikówkształtującychkulturęprawnąChin.
2.Organizacjapaństwachińskiegobyławpewnychogólnychzasadachbardzozbliżona
dosposobufunkcjonowaniarodziny.Mówisięwręcz,żerodzinastanowiłamikrokos-