Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iObcej”artykułachniewspominając.ZnajdującesięuźródłarozważańDih-
maprzeświadczenie,żenaninachwilę[ś]niewolnoodłączaćNiemcewicza
jakopolitykaodNiemcewiczajakopisarzaipublicysty”13,spowodowało,że
literackaautonomiabajkizostałagdzieśwnichzagubiona.
JeślichodzioŚpiewyhistoryczne,sytuacjawyglądałaniecoinaczej,aleteż
liczbapracnaichtematbyłazdecydowaniewiększaniżwprzypadkuNiem-
cewiczowskichbajek.Tym,coskupiałonaogółuwagębadaczy,byłygeneza
ikształtowaniesięzbioru-począwszyodszkicuWładysławaJankowskiego14,
przeztekstyLeonaPłoszewskiegoiAntoniegoKnota15,ażpomającącharakter
monograficzny,choćrównieżkoncentrującąsięnanchronologii”inzalążkach”
,
rozprawęMichałaWitkowskiego,wydanąpodkonieclatsiedemdziesiątych
poprzedniegostulecia16.Taostatniatozpewnościąnajistotniejszapublikacja
dotyczącacałegocyklu,należyjednakpamiętać,żewcześniejpojawiłosiękil-
kaznaczącychstudiów,którychautorzyzajmowalisięnajstarszymijegofrag-
mentami,czylisięgającymipuławskiegojeszczeokresużyciapisarzadumami.
WprawdziewopracowaniachautorstwaWilhelmaBruchnalskiego,Ignacego
GórskiegoczyMariiŻmigrodzkiej17analizowanabyłagłównieichrelacja
zutworamipomieszczonymiwpierwszymzpoetyckichtomówMickiewicza,
jednakpozwalałotoprzyjrzećsięzupełnieinnemuaspektowitychwierszy
-umożliwiałodostrzeżenieichliterackichfiliacji;otyleistotnych,oiledają-
cychosobieznaćtakżewballadowej,częstonnaśladowanej”zangielskiego,
twórczościUrsyna.TejostatniejsporomiejscapoświęciłCzesławZgorzelski,
wodpowiednichfragmentachfundamentalnejpracyDuma-poprzedniczka
ballady18poddającoglądowiprzenikaniesiężywiołówlirycznegoiepickie-
gowkontekścieskłonnościautoradoczerpaniaztradycjiosjanicznej.Wtej
zresztąsprawieopinieZgorzelskiegonierzadkoodbiegałyodwcześniejszych
okilkadziesiątlatustaleńMarianaSzyjkowskiego,zawartychwpracyOsjan
wPolscenatlegenezyromantycznegoruchu19.Niewchodząctutajwszczegó-
łyowejpolemiki,zaznaczającjedynie,żepierwszyzwymienionychbadaczy
13Tamże,s.3.
14W
.Jankowski,Genezaidzieje„Śpiewówhistorycznych”Niemcewicza,nPamiętnikLiterac-
ki”1910,s.52-71.
15L.Płoszewski,Pierwszaredakcja„Śpiewówhistorycznych”(zr.1809),nPamiętnikLiterac-
ki”1916,s.276-290;A.Knot,Dzieje„Śpiewówhistorycznych”J.U.Niemcewicza,nRocznikZakła-
duNarodowegoImieniaOssolińskich”1948,s.91-120.
16M.Witkowski,Wkręgu„Śpiewówhistorycznych”Niemcewicza,Poznań1979.
17W
.Bruchnalski,Mickiewicz-Niemcewicz,nPamiętnikLiteracki”1903(s.539-566),1905
(s.1-31);I.Górski,BalladapolskaprzedMickiewiczem,Kraków1920;M.Żmigrodzka,„Balla-
dyiromanse”wobectradycjiniemcewiczowskiej,nPamiętnikLiteracki”1956,zeszytspecjalny
(wsetnąrocznicęzgonuAdamaMickiewicza1855-1955),s.122-149.
18C.Zgorzelski,Duma-poprzedniczkaballady,Toruń1949.
19M.Szyjkowski,OsjanwPolscenatlegenezyromantycznegoruchu,nRozprawyAkademii
Umiejętności.WydziałFilologiczny”
,t.52,Kraków1913,s.1-174.
12
