Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Każdawładza–przywództwowgrupiechłopcówbawiącychsięnapodwórku,kie-
rowanieprzedsiębiorstwemalbopaństwem–oznaczaposiadanieprawadopodejmo-
waniadecyzjiobowiązującychinneosoby.Badaniekażdegosystemusprawowaniawła-
dzyczyustrojupolitycznegomusibyćwięcprzedewszystkimbadaniempanujących
wnimregułpodejmowaniadecyzji.
Książkatapoświęconajestdemokratycznymdecyzjom–przedewszystkimdecy-
zjompodejmowanymwdrodzegłosowańiwyborówpowszechnych,decyzjomdotyczą-
cympowierzeniawładzykonkretnymosobomlubugrupowaniompolitycznym.Sąto
decyzje„społeczne”–awięcpodejmowanezbiorowoprzezwieleosóboczęstosprzecz-
nychpreferencjachiinteresach.Społecznycharakterdecyzjipolitycznychjestniewąt-
pliwiecechącharakterystycznądemokracji–coskądinądnieoznacza,żewszystkiede-
cyzjewładzwpaństwachdemokratycznychsątegowłaśnierodzajuaniżedecyzjespo-
łeczneniewystępująwinstytucjachniedemokratycznych.Demokracja–zgodniezgrec-
kąetymologiąsłowa–mabyć„władząludu”,takwięcistnienieiwagadecyzjipolitycz-
nychpodejmowanychprzez„lud”madlaniejzasadniczeznaczenie.
Jestjednakoczywiste,żeniewszystkiemetodypodejmowaniadecyzjispołecznychsą
metodamidemokratycznymi.Równocześniespecyfikądecyzjispołecznych–wtymdecy-
zjiwyborczych–jestto,żewybórmetodyichpodejmowaniamaistotnywpływnato,jakie
postanowieniaostateczniezapadną:wprzypadkudecyzjispołecznychpodejmowanychna
drodzewyborów(parlamentarnych,prezydenckich)oznaczato,żeozwycięstwiekonkret-
negokandydataczypartiidecydująnietylkopreferencjegłosujących,lecztakże–awpew-
nychprzypadkachprzedewszystkim–zastosowanysystemwyborczy.Stądteżdlazrozu-
mieniaistotydemokracjiorazregułrządzącychfunkcjonowaniemrealnychspołeczeństw
demokratycznychzasadniczeznaczeniemająbadanianadsystemamipodejmowaniadecy-
zjispołecznychi,wszczególności,nadmetodamigłosowaniaisystemamiwyborczymi.
Badaniatemająjużponad200lathistorii–zapoczątkowanebyłypracamimarkizaCon-
dorcetaiJ.C.BordywkońcuXVIIIwieku;wXIXinapoczątkuXXwiekudziałaliich
następcy,jakCh.DodgsoniE.Nanson,atakżepraktycysystemówwyborczych,wtym
C.Andrae,Th.Hare,A.Sainte-LaguëiV
.d,Hondt,jednakzawłaściwypoczątek„teorii
wyboruspołecznego”uważasiępraceD.Blacka,A.DownsaiK.Arrowazlat50.XX
wieku.Odtegomomenturozwójdziedzinybyłjuższybki,czegopośrednimpotwierdze-
niembyłynagrodyNobladlajejtwórców–Arrowa(1972),J.Buchanana(1986),J.Harsa-
nyi,ego,R.SeltenaiJ.Nasha(1994)orazA.K.Sena(1998).
Metodypodejmowaniaspołecznychdecyzjiisystemygłosowaniamożnaanalizo-
waćpodwzględemnormatywnym:jakisposóbgłosowania,jakisystemwyborczyjest
najlepszy–najlepiejoddający„wolęwyborców”,najsprawiedliwszy,najmniejnarażony
11