Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wpływaćnaprzebiegprocesówepigenetycznych,prowadzącychdoaktywacjigenów,
którewinnychwarunkachpozostałybywyciszone.Zarównoaktywacja,jakteżwyci
-
szanieaktywnościwybranychgenówmogąprowadzićdorozwojuchorobylubwpły-
waćnawydajnośćmechanizmówprotekcyjnych.Należyzwrócićuwagę,iżzmiany
epigenetyczneniedotyczązmianwsekwencjiłańcuchaDNA,alepolegająnajego
chemicznejmodyfikacjiprzeznp.metylacjęlubacetylację,aichbadaniemzajmuje
sięepigenomika.Hipermetylacjatoprocespolegającynarepresjigenówistabilizacji
genomu.Procesytedotycząprzedewszystkimtzw.wyspCpG,czylidinukleotydów
cytydyna-fosforan-guanozyna,znajdującychsięgłówniewregionachpromotorowych
genów,którychhipermetylacjajestczynnikiemzazwyczajzwiązanymzwyciszaniem
ekspresjigenu.Niemniejjednak,niedotyczytojedyniegenówwykazującychzwiązek
zrozwojemchoroby,leczmożedotyczyćrównieżgenówsupresorowychlubgenów
odpowiedzialnychzanaprawęDNA.Przykłademzależnościmiędzyzmianamiepige-
netycznymiadietąmogąbyćniedoborywdiecietakichskładników,jakkwasfoliowy,
selenimetionina,któremogąprzyczynićsiędoglobalnejlublokalnejhipometylacji
(demetylacji)zmetylowanychregionówpromotorowychgenów,cowkonsekwencji
możeprowadzićdozmianyekspresjigenów(np.aktywacjiprotoonkogenów),czy
teżniestabilnościchromosomów.Zmianywmetylacjimogąbyćspowodowaneob-
niżeniemstężeniaS-adenozylometioniny(tworzonejzwykorzystaniemaktywnych
postaciwitaminyB
12
orazkwasufoliowego),będącejdonoremgrupmetylowychdla
reduktazymetylenotetrafolianów(methylenetetrahydrofolatereductase-MTHFR).
Dozmianepigenetycznych,odgrywającychistotnąrolęwregulacjitranskrypcjige-
nów,należąprocesyacetylacji/deacetylacjihistonów,polegającenadodaniu/usu-
nięciugrupacylowychdolizynyprzezacetylotransferazyhistonów(histoneace-
tyltransferazes-HAT)ideacetylazyhistonów.Potranslacyjnemodyfikacjebiałek
histonowychtworzącychrdzeń,wokółktóregoowiniętajestpodwójnanićDNA,
związanesązprzebudowąchromatynyimogąmiećwpływnaekspresjęgenów.
Hiperacetylacjahistonówprowadzidonasileniaekspresjigenów,natomiastdeacy-
tylacjaobniżaichekspresję.Czynnikiepigenetyczneodgrywająistotnąrolęm.in.
wpatogeneziecukrzycytypu2,amożliwościmodyfikowaniaprzebieguprocesów
metylacjiiacetylacjiwykorzystywanesąwopracowywaniulekównowejgeneracji.
Bioaktywneskładnikidietyrównieżsącząsteczkamisygnałowymi,któreprzenoszą
informacjęześrodowiskazewnętrznegoimogąwpływaćnaprocesyekspresjigenów.
Składnikiodżywczedietymogąmiećwpływnaekspresjęgenówregulującychklu-
czoweszlakimetaboliczne,prowadząctymsamymdozmianwproteomieimetabo-
lomie.Składnikidietyiokreśloneinterwencjedietetycznemogądziałaćnadwóch
poziomach,amianowiciejakoczynnikiregulującestrukturęchromatyny,wpływa-
jąctymsamymnaaktywacjęlubwyciszenieprocesutranskrypcji,orazjakoczynniki
regulującebezpośrednioaktywnośćreceptorówjądrowychipośredniopoziom
transkrypcjigenówzależnychodtychreceptorów.
10
Możliwościwykorzystaniawdietetycenutrigenetykiinutrigenomiki
