Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdział1
przewidujejednocześnieokreślonewyjątkiodwymogu,byprzewlekłośćrozumieć
identyczniewewszystkichsprawach,ponieważniektóreichtypymająmiećpriory-
tet(Sieniuć2015;Sadowski2016).
Takiewielopiętrowekategoryzacjeprowadzącedonwielkiegomiareczkowania”
zasadprawasącodziennymchlebemprawnikówisąniezbędnewpraktyceorzecz-
niczej,alemajątrzywady.Pierwsza,całkiemoczywista,poleganatym,żeformalne
zagwarantowanieprawadosądupozostajeniezupełnymrozwiązaniemproblemu
niedostępnościprawa.Żadnaanalitycznaklasyfikacjauprawnień,bezwzględuna
to,jakwyczerpująca,niepowodujejeszcze,żestanąsięonerzeczywistością.Dzię-
kiichsprecyzowaniumożnasięnaniepowoływać-adekwatnienazywającróżne
rodzajenaruszeń.Możetojednaknastąpić-ibędzieefektywne-dopierowtedy,
kiedyzostanązrealizowane,wspominanejużwielokrotnie,pozaprawnewarunki
możliwościzaistnieniategostanu.
Drugiproblemwiążesięzfaktem,żepróbujączapewnićdostępdoprawaprzez
wytwarzaniekolejnychnormproceduralnych,czynisięprawobytemcorazbardziej
złożonym.Wprawdzieregulujeonookreślonezagadnieniawsposóbbardziejścisły,
alejeszczewięcejpozostawiabezregulacji,wywołująckoniecznośćdalszej,coraz
ściślejszejregulacji1.Powodujetopowstaniedobrzerozpoznanego,błędnegokoła
inflacjiprawa(Habermas1999,638in.).
Trzeciawadajestzwiązanazdrugąiwynikastąd,żewiedzaomożliwościach
korzystaniazwłasnychuprawnień,niezbędnadotego,byczynićtoefektywnie,jest
nietrywialna.Powstajewciągulatwytężonejpracydoktrynyprawaiorzecznictwa.
Dlategorównieżjejprzyswojeniewymagaproporcjonalnegowysiłku.Wefekcie,
żebychoćdowiedziećsię,doczegowłaściwieuprawniaposiadaneprawodosądu-
acodopierozniegoskorzystać-trzebaponieśćistotnekoszty:czasu,uwagiiśrod-
kówfinansowych.Formalizacjaniezbędnadotego,bymożnabyłokorzystaćzpra-
wadosądu,jestwięczarazemprzeszkodąpotemu.Stanowizależnośćwpewnym
sensietragiczną,ponieważuproszczeniedystynkcjiwprowadzanychdodyskursu
prawniczegoworzecznictwienatematdostępudosąduwcaleniespowoduje,że
tendostępsięzwiększy.
Dostępdoprawajakodostępdoprawników
Konstatacja,żerealnewdrożenieprawadosąduwymagazarównoaktywizacji
znacznychzasobówmaterialnych,jakitakzłożonegoformalnegodoprecyzowania,
żeażutrudniatodostępdoprawa,niejestoptymistyczna.Możnajednaksądzić,że
1Tosamomożnazresztąpowiedziećonormachmaterialnychczytechnicznych,cowiążesięze
zjawiskiemposzukiwaniapewnościiminimalizowaniaodpowiedzialnościzapodejmowanedziałania
czywytwarzaneprodukty.
