Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aksjologia,prakseologiaiideologia
39
wkontekścieprawadosądudostępdoprawastaniesiębardziejrealny,jeślizagwa-
rantujesiępotrzebującymrównieżprawodopomocyprawnika(Paterson2012,38).
Przekonanietakieteżmadługietradycje,awsocjologiiprawawyrażanojezarówno
wwersjifunkcjonalnej,jakigenetycznej.Popularnabyłanaprzykładwizjapraw-
nikajakotłumacza-specjalisty,któregousługipozwalająnaprzełożenieroszczeń
laikównajęzykprawa(Parsons1964).Wklasycznejinterpretacjiweberowskiejpo-
wstanieprofesjiprawniczychpoprzedzawręczinstytucjonalizacjęprawadosądu.
Równieżhistorycyzawodówprawniczychsądzą,żepojawieniesięzawodów
prawniczychściślewiążesięzpotrzebądostępudosądu,bowrazzformalizacją
prawapojawiająsięproblemyzdostępemdoniego,rozwiązywaneprzezdostarcza-
nieusługprawniczych.Zgodnieztymujęciem,początkitychprofesjiwformiezbli-
żonejdonowoczesnejmożnadatowaćnaXIIIwiek(Brundage1988).Wtymcza-
sieprawokanonicznezaczęłosiękomplikowaćdotegostopnia,żeaktywnyudział
wpostępowaniachwymagałpomocyspecjalisty.Todoprowadziłodopowstania
grupywyspecjalizowanychzastępcówprocesowych(Brundage2010,rozdz.5)ido
przeniesieniacałejinstytucjinaterenprawaświeckiego(Rafacz1923,8).
Współcześnieprzezdostępdoprawnikówmożnarozumiećprzynajmniejdwie
rzeczy.Popierwsze,jesttoprawodobyciareprezentowanymprzedsądemprzezod-
powiedniowykształconegopełnomocnika.Ztymwiążesiędługalistaformalnych
uprawnieńskładającychsięnaprzykładnatreśćprawadoobronywpostępowaniu
karnym(Wiliński2006,266in.;Czeszejko-Sochacki1975).Sąonedlaniniejszych
rozważańmałointeresujące,bostosujesiędonichtasamauwagacodoinnych
formalnoprawnychgwarancjidostępudoprawa.Ichzdolnośćdoeliminowaniafak-
tycznychzróżnicowańirzeczywistychbarierjestograniczona.Podrugie,cojesttu
przedmiotemwiększegozainteresowania,dostępdoprawnikówmożnarozumieć
jakouprawnieniedotego,abykosztytakiejreprezentacjipokryłopaństwo.
Trzebaprzytymzauważyć,żehistoryczniebiorąc,tedwaaspektypomocypraw-
nejdługopozostawałynierozdzielone,aimpulsemdoichpowolnegorozróżniania
byłareligijnieinspirowanakonceptualizacjanieodpłatnejpomocyjakowsparciadla
biednych(wniektórychjurysdykcjachnazywanapracąprodeo[Huls1994]).Itak,
instytucjaadvocatiistniałajużwstarożytnymRzymie,stanowiącodzwierciedlenie
relacjiklient-patron,przyczymścisłeoddzieleniepomocyiinteresownegopatro-
nażuniejestłatwe(Bablitz2007,rozdz.6).Prawośredniowieczneznałonatomiast
instytucjęadvocatuspauperumdeputatusetstipendiatus,wktórejideologicznym
uzasadnieniempomaganiabiednymprzedsądamibyłobowiązekjałmużny.Wcza-
sachwczesnonowożytnychtę-wistocieprywatną-instytucjęzinstytucjonalizo-
wałoprawokanoniczneisądowe.NaprzykładwNiemczechReichskammerge-
richtsordnungenutrzymywałyażdozjednoczeniapraktykęprzyznawaniapomocy
prawnejubogimbezwynagrodzeniadlaprawników.WAngliiHenrykVIIwydał
w1495rokustatutInformapauperis,wktórymnakazywałsądomprzyznawanie
adwokataosobombiednym.Ocharakterzetejostatniejpomocywielemówiąjednak
