Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
W
społecznych,stałasięfundamentalnąsprawnością,którejbiegłeopanowaniejestniezbędne
ewspółczesnymświecieumiejętnośćczytaniaipisania,kiedyśzarezerwowanadlaelit
doefektywnegofunkcjonowania.Ztegopowoduspecyficznezaburzeniaczytania
ipisania1,rozumianeprzedewszystkimjakozaburzeniakomunikacjijęzykowejzapomocąpisma
(trudnościzopanowaniemumiejętnościczytaniaipoprawnejpisowni),stanowiąpoważne
wyzwaniezarównowżyciucodziennym,wtokuedukacjiformalnej,jakiwpóźniejszejpracy
zawodowej,zwłaszczażedostępdoróżnychzawodówistanowiskuwarunkowanyjest
odpowiedniowysokimiukierunkowanymwykształceniem.
Deficytyzwiązanezespecyficznymitrudnościamiwczytaniuipisaniuniewpływająwyłącznie
nafunkcjonowaniejednostkiwśrodowiskuszkolnym,choćbyćmożetamsąonenajłatwiej
zauważalne.Nicdziwnego,skorowłaśniewszkoleprzeprowadzasięobiektywneocenianie
poziomuopanowaniaumiejętnościkomunikacjizapomocąpismanatlerówieśników.
Niewątpliwiepracazawodowadostarczanieustannieróżnychwyzwań,podobnychbądźteż
całkowicieniepodobnychdowymagańszkolnych.Rozmaitezawodywiążąsięzmniejsząlub
większąkoniecznościąkomunikowaniasięzapomocąpisma,trudnojednaksobiewyobrazić
stanowiskozupełnieniewymagającetejumiejętności,niezbędnejnp.naetapieposzukiwania
pracy,aplikowania,podpisywaniaumowyczyrozliczaniasięprzyużyciukontabankowego.
Wydajesięzatemzasadnewyjściepozaschematuczniadyslektycznego,zasługującego
nauwagęiwsparciewyłączniedomomentuukończeniaszkołyśredniej.
Przyjmujesięjużpowszechnie,żespecyficznezaburzeniaczytaniaipisanianiezanikają
samoistnie,alepozostająproblememcałegożycia,chociażobrazwystępującychobjawów
icharakterystycznychtrudnościzwiekiemulegadośćwyraźnymzmianom(Bogdanowicz,
2004a).Brakujezarównonarzędzidodiagnozowania,jakimetodterapiizaprojektowanychdla
dorosłychztymizaburzeniami.Dyslektycznidorośli(wtymstudenciuczelniwyższych)wPolsce
niemająaniwsparcia,aniżadnychprawdobezpłatnej,profesjonalnejikompleksowejdiagnozy,
terapiilubdostosowaniasystemuwymagańiocenianiadoichtrudności.Wdużokorzystniejszej
sytuacjiznajdująsięstudenciniektórychzachodnichkrajówUniiEuropejskiej(np.Wielkiej
Brytanii).Ponadtoprzeglądliteraturyprzedmiotupozwalastwierdzić,żejakkolwiekopis
symptomatologiispecyficznychtrudnościwczytaniuipisaniujestdośćobszerny,totylko
nielicznedoniesieniakoncentrująsięnamocnychstronachfunkcjonowaniapoznawczego,
społecznegoczyosobowościowegoosóbzespecyficznymizaburzeniamiczytaniaipisania.
Należyteżzauważyć,żeinformacjitakichdostarczająbadaniaprzeprowadzanegłównie
zudziałemuczniówszkółpodstawowychiśrednich.Równieżbadaniawybitnychzdolności
wogólnejpopulacjisąwprzeważającejmierzeprzeprowadzanewśróddzieciimłodzieży
(Sękowski,2005).Tymczasemświadomośćwłasnegoprofilufunkcjonowaniapoznawczego,
społecznegoczyosobowościowegoorazwynikającychzniegopreferowanychstrategiiistylów
uczeniasię,atakżewiedzaoswoichdeficytach,trudnościach,mocnychstronach,zdolnościach
iopartananiejorganizacjaprocesuuczeniasięwciągucałegożyciamogąznaczącowpływać
napoziomosiągnięćszkolnychorazzawodowych,zwłaszczawgrupieosóbzespecyficznymi
trudnościamiwuczeniusię,którychrepertuarmożliwościnabywaniawiedzyorazumiejętności
jestograniczonypoprzezwystępującedysfunkcje.
Współczesnyrynekpracynarzucaludziomdużąelastyczność,corazczęściejzmieniasię
miejscepracyczynawetprzekwalifikowujesię.Ponadtoszybkirozwójtechnikiinaukiwymaga
takżeodosóbpozostającychwtymsamymzawodzieczymiejscupracynieustannego
doskonaleniasięipodnoszeniaswoichkwalifikacji,atakżeopanowywanianowychumiejętności,
związanychnp.zwprowadzaniemnowoczesnychtechnologiikomputerowych.Podnoszenie
wymagańniezbędnychdozajmowaniaokreślonychstanowiskwiążesięzkoleizkoniecznością
uzupełnianiawykształcenia.Znajomośćwszystkichaspektówwłasnegofunkcjonowania
poznawczego,społecznegoczyosobowościowegomożebyćzatembardzopomocnawprocesie
kształceniasięprzezcałeżycie,wbyciuosobąkonkurencyjnąnarynkupracy,sprzyja
opracowaniustrategiizaradczychwprzypadkunapotkaniatrudności.Naukowcyipraktycy
podkreślają,żeuosóbzespecyficznymizaburzeniamiczytaniaipisaniakoniecznejest
wypracowanieindywidualnegosposobufunkcjonowaniazarównowczasieedukacji,jak
iwpóźniejszejpracyzawodowejorazżyciucodziennym.Odniesieniesukcesuzależybowiemnie
tylkoodpracynadkorekcjąikompensacjąistniejącychdeficytów,aletakżeodpoziomurozwoju
różnychzdolności,wtymoczywiścietakich,któreuosóbzdysleksjąi/lubdysortografiąrozwijają
