Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JednocześniepojawiająsiępostulatystosowaniabardziejprecyzyjnejkategoriiSLD(ReidLyon,
Shaywitz,Shaywitz,2003)lubjeszczedokładniejszychokreśleń,np.trudnościwczytaniu
(
readingdisability
).ReidLyon,ShaywitziShaywitz(2003)przytaczająwynikibadań
epidemiologicznychpokazujących,żeosobymającetrudnościwczytaniustanowiąokoło80%
populacjiosóbzzaburzeniamiwuczeniusię.Bogdanowicz(2004a)doszerokoujmowanej
kategoriiosóbzzaburzeniamiuczeniasię(LD–
learningdifficulties
)zalicza,opróczdzieci
zespecyficznymizaburzeniamiuczeniasię(SLD),takżedziecizupośledzeniemumysłowym,
zaburzeniamifunkcjinarządówmowyczyzaburzeniamifunkcjinarządówzmysłów.Kryteria
podawaneprzezAmerykańskieTowarzystwoPsychiatryczneprzyopisieLDodpowiadajązatem
zasadniczorozumieniuSLD(specyficznychzaburzeńuczeniasię:czytaniaipisaniaoraz
matematyki)wliteraturzepolskiejieuropejskiej.
Analizującdalejwęższekategorieterminologiczne,możnazauważyć,żetakżezależności
międzydysleksją,dysortografiąidysgrafiąsąmożliwieprecyzyjnieokreślonewterminologii
specyficznychtrudnościwuczeniusięprzyjętejwPolsce.Pierwsząpoważniejsząanalizę
omawianegozjawiskamożnaznaleźćwpublikacji
Dysleksja
z1959rokuautorstwaDrath(1959).
WPolsceprzyjętoszerokierozumienieterminu„specyficznetrudnościwczytaniuipisaniu”,
zaproponowaneprzezBogdanowicz,założycielkęPolskiegoTowarzystwaDysleksji.Wobrębie
syndromuspecyficznychzaburzeńczytaniaipisania(2003c)autorkawyróżniła:
1.Dysleksję–specyficznetrudnościwnauceczytania(czytaniewolne,żmudne,zlicznymi
błędamiibezzrozumienia).Dysleksjiczęstotowarzyszątrudnościwpisaniu.
2.Dysortografię–specyficznetrudnościopanowaniapoprawnejpisowni(popełnianielicznych
błędów,specyficznychiortograficznych,mimoznajomościzasadpisowniiinterpunkcji).
Wtymujęciutermin„dysortografia”możewystępowaćzarównojakozaburzenie
towarzyszącetrudnościomwczytaniu(wICD-10:F.81.0),jakiwpostaciizolowanych
trudnościwpisaniu(wICD-10:F.81.1).
Zaburzeniemoinnympatomechanizmieniżopisanewcześniejjest
3.Dysgrafia–trudnościwopanowaniuwłaściwegopoziomugraficznegopisma(pismo
nieczytelne),któresąobjawemdyspraksji,awięczaburzeńrozwojuruchowego).
Prezentowanaterminologiaodnosisiędosymptomatologiispecyficznychtrudności
wnabywaniuumiejętnościszkolnychczytaniaipisania,mazatemdużąwartośćaplikacyjną
wpracynauczycieli,pedagogówiterapeutów.
Zasadniczopromujesięjednakużywanieterminologiiopisowejwmiejscejednowyrazowych
określeń,wceluosiągnięciawiększejprecyzjiterminologicznejorazuniknięciastygmatyzacji
osóbzproblememspecyficznychzaburzeńczytaniaipisania,przezeliminacjęokreśleń
owydźwiękunegatywnym.
Współczesnedążeniedoobiektywizmuorazzapobieganiazjawiskunabieraniapejoratywnego
zabarwieniaprzezpierwotnieneutralneterminynaukowejestwidocznewmiędzynarodowych
klasyfikacjachmedycznych,posługującychsięterminologiądeskryptywnąwostatnichwydaniach
zestawieńzaburzeń,obowiązującychpsychologówilekarzyzatrudnionychwsłużbiezdrowia.
Sąto:dziesiątarewizjaMiędzynarodowejStatystycznejKlasyfikacjiChoróbiProblemów
Zdrowotnych(
InternationalStatisticalClassificationofDiseasesandRelatedHealthProblems
–ICD-10),zatwierdzonaprzezŚwiatowąOrganizacjęZdrowia(WHO)w1992rokuwGenewie,
orazDiagnostycznyiStatystycznyPodręcznikZaburzeńPsychicznych(
DiagnosticandStatistical
ManualofMentalDisorders
–DSM-IV-TR),klasyfikacja,którejczwartewydaniepoprawione
zostałoopublikowanewWaszyngtoniew2000rokuprzezAmerykańskieTowarzystwo
Psychiatryczne3.
Wtychklasyfikacjachspecyficznezaburzeniaczytaniaipisaniamożnaznaleźćwszerszych
kategoriachzaburzeń.WprzypadkuICD-10sąto„specyficznezaburzeniarozwojuumiejętności
szkolnych”(F81),natomiastwDSM-IV-TR–„zaburzeniauczeniasię”(
Learning
Disorders
).Bogdanowicz(2006:15)zauważa,iż
[...]współpracaautorówprzygotowującychnowewydaniaobusystemówklasyfikacjispowodowała,żezawartewnich
sposobyujęciazespołówzaburzeńorazterminologiaznaczniesięupodobniły.Częstoteżczyniądosiebienawzajem
odwołania.
SpecyficznetrudnościwczytaniuwystępująwICD-10podnazwą„specyficznezaburzenie
czytania”(
SpecificReadingDisorder
)–F81.0.WDSM-IV-TRzaśokreślanesąjako„zaburzenie
czytania”(
ReadingDisorder
)–315.0.Wobydwuklasyfikacjachpodkreślasięjednak,
żezaburzeniaczytaniawspółwystępujązazwyczajzzaburzeniamiopanowaniapoprawnej
pisowni,powstałymiwskutektegosamegopatomechanizmu.
SpecyficznetrudnościwopanowaniupoprawnejpisowniwICD-10występująpod
