Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JęzykiEuropy
31
Językisłowiańskiestanowiąjednąznajbardziejhomogenicznychgrupjęzykowych
wEuropie.Posługujesięnimiobecniezależnieodszacunkówmiędzy250a350,anawet
400mlnludzi,wtymsporegrupyemigranckie,największespośródludnościpolskiejiukra-
ińskiejwUSAiKanadzie,WielkiejBrytaniiiliczebniemniejsześrodowiskawNiemczech,
Francjiiwwieluinnychkrajach.
Słowianiedzieląsięnatrzyzasadniczegrupyjęzykowe:zachodniosłowiańską,
wschodniosłowiańskąorazpołudniowosłowiańską.Każdazgłównychgrupjęzyków
słowiańskichmapodgrupy.
Językizachodniosłowiańskietworząpodgrupy:lechicką,łużyckąiczesko-słowacką.
Wgrupielechickiejnajliczniejreprezentowanyjestjęzykpolski,którymmówi45-50mlnlu-
dzinietylkowPolsce,lecztakżewdiasporze,szczególniewUSA,Rosji,WielkiejBrytanii
iwmniejszychilościachwwieluinnychkrajach.Dogrupytejzaliczamyponadtojęzyki
pomorskie(ok.50tys.użytkowników)iwymarłyjęzykpołabski.Spornejestuznanieza
odrębnyjęzykśląski,którymposługujesię500-600tys.ludności.Częśćbadaczyuważa
gozaodmianępolszczyzny,innizaodrębnyjęzyk,etnolekt,zawierającykilkadialektów
omniejszymzasięgu.Zdecydownieoryginalniejszyjestwswejodrębnościjęzykkaszubski
(kaszëbsczijãzëk),któryuważasiębądźzaodrębnyjęzyk,bądźzadialektjęzykapolskie-
go.ZaKaszubówuważalisięSłowińcy.Ponieważzamieszkiwalinależąceprzed1939r.do
NiemiecokolicewokółjezioraŁeba,bylipo1945r.wysiedlanijakoNiemcy,codoprowa-
dziłodozanikuichjęzykalubdialektunaziemiachpolskich.
JęzykamiłużyckiminatereniewschodnichNiemiecposługujesięok.70tys.ludzi,
wtymgórnołużyckimok.55tys.,adolnołużyckimok.15tys.Językiwschodniołużycki
iPonaschemu,będącypośrednimmiędzyjęzykaminiemieckimidolnołużyckim,uważasię
zawymarłe.Około10mlnmówcówposługujesięjęzykiemczeskimzgrupyczesko-słowac-
kiej,słowackimmniej,tylko5mln.
Językipołudniowosłowiańskiemajądziś35-37mlnużytkowników,wtymgrupa
wschodniaok.10mln,bułgarskiok.9mlnimacedońskiok.2mln.Wpodgrupiezachod-
niejjęzykówpołudniowosłowiańskichznajdująsię:językserbski(ok.13mln),chorwacki
(ok.7mln)słoweński(ok.2mln),bośniacki(2,5-3mln)iczarnogórski(ok.150tys.).
Językiserbskiichorwackisąopartenatymsamymsłowiańskimsubstracie,aleróżniąsię
systemempiśmiennym:serbskimazmodyfikowanyalfabetcyrylicki,podczasgdywchor-
wackimjeststosowanyalfabetłaciński,cowynikazodmiennychuwarunkowańhistorycz-
nychobuterenów.
NapołudniuEuropyrozkwitałwewczesnymśredniowieczunajstarszyliteracki
iliturgicznyjęzyksłowiański,zwanystarocerkiewnosłowiańskim,spokrewnionydodziś
zbułgarskimimacedońskim.Rozwinąłsięnabazieprasłowiańskiegodialektuzwanego
sołuńskimodSołunia,tj.słowiańskiejnazwySalonik.ZacząłstopniowozamieraćjużwIX-
XIw.Zajegokontynuacjęmożnauważaćjęzykcerkiewnosłowiański,któryrozwijałsięod
ok.Xw.iznaczącowpłynąłnarozwójbałkańskichjęzykówsłowiańskichorazjęzykastaro-
ruskiego.Jegożywotnośćzostaławyhamowanahistorycznymizmianamizachodzącymi
naPółwyspieBałkańskimwokresieokupacjitureckiej;zachowanyjestwliturgiiKościoła
Wschodniego;uważasięgoztegopowoduzajęzykwegetujący.
Najliczniejszesąjęzykiwschodniosłowiańskie,mającełącznieok.210mlnużyt-
kowników.Dowymarłychzaliczasięjęzykstaroruski,zktóregorozwinęłysięwspółczesne
