Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pt.Amame[Matka],Warszawa1911),wflMomencie”w1913-Techter[Córki],
pierwszączęśćpowieściOjffremdewegn[Naobcychdrogach](októrejmowa
wdalszejczęściwstępu),ponadtoróżnenoweleiszkiceweflFrajndzie”,
flHajncie”,flEjropeiszeLiteratur”iflBobrujskerWochenblat”.Wostatnim
rokuprzedwybuchemwojnymieszkaławWarszawie24.
W1914rokupoślubiłakrewnegozestronymatki,farmaceutęG.Szapirę
(żadnedostępneźródłaauto-ibiograficzneniepodająjegopełnegoimie-
nia),starszegoodniejodwadzieściapięćlat25.OsiadławJanówce26koło
Odessyi-jaksamapodaławbiogramiedoleksykonuRejzena-flprzez5
latniepisałanic,odpoczywającpowielulatachwędrówekitułaczki”27.We
wspomnieniuoSpektorzeczytamy,żenajegopytanie,czynaprawdęcałko-
wiciezłamałapióro,odpowiedziała:flPióro?Piórozamieniłamnachochlę”28.
W1919rokuJanówkazostałazniszczonapodczasfalipogromów,która
objęłaterenypołudniowejUkrainy,aRachelazsynkiemIsraelemukrywali
sięprzezcałelatowśródchłopówzokolicznychwsi.Jesienią1919przyje-
chaładoOdessy:
ZarazposzłamdoSpektoraiopowiedziałammumojąukraińską
epopeję[majnmegiles-Ukraine29],jakzniszczonomójdobrymałomia-
steczkowydomzakacjamipodoknemijakjechałamdomiasta
wstrachuprzedśmiercią.Poczciwabułgarskachłopkadałamina
drogęwłasnąodświętnąsuknięwnarodowychkolorach.Synkowi
powiesiłamkrzyżyknaszyi,bonagościńcudoBałtywalałysię
jeszczeżydowskietrupy,anasłupachtelefonicznychwciążwisia-
łyplakatygenerała[Matwija]Hryhorjewa,wzywającedozabija-
niawszystkichżydowskichchłopców,bojakwyrosną,towszyscy
zostanąkomunistami30.
WOdessieFajgenbergwróciładodziałalnościliterackiej-powysłucha-
niujejopowieściSpektorzabrałjądoodeskiejgminyżydowskiej,wktórej
przebywaliuciekinierzyzHumania,ipoleciłspisywaćichrelacje:
24
R.Fajgenberg,Spektorderpriwat-mencz,s.126.
25
M.Rawicz,Majnleksikon,t.1,s.196.
26
ZapewnedzisiejszaIwaniwkawobwodzieodeskim.
27
Z.Rejzen,Leksikonfunderjidiszerliteratur…,t.3,kol.52.Tocharakterystycznacechapisarstwakobiece-
go-młodepoetki,prozaiczki,diarystkiprzestająpisaćzchwiląwyjściazamążizdarzasię,żenigdy
jużniechwytajązapióro.
28
R.Fajgenberg,Spektorderpriwat-mencz,s.128.
29
Przezużycieterminumegiles-UkraineFajgenbergnawiązujedopopularnegowśródŻydówgatunkulite-
raturyautobiograficznej-zwojówrodzinnych(hebrajskiesłowomegilaoznaczazwójpergaminowy).
Szerzejotymzob.J.Lisek,Wlustrzepamięci-problemyżydowskiejliteraturyautobiograficznej,flAutobio-
grafia”1(2017),s.14.
30
R.Fajgenberg,Spektorderpriwat-mencz,s.132.
XV
RachelaFajgenberg-życieitwórczość
