Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.2.IgnacyRzecki-człowiekbiedermeieru
29
jąsięznimsamym,aakomodującwrodzonepredyspozycje,formująjegoosobo-
wość.Subiektszanuje,anawetcelebrujekażdączynność,jakąwyznaczamujego
zawód,mimojejbanalnościitypowości.Nadewszystkojestwyznawcąkultupra-
cy,takwłaściwegokulturzemieszczańskiejwmodelubiedermeierowskim.Wta-
kimidealniezorganizowanymłańcuchuprzyczyniskutkówRzeckiczujesiębez-
piecznie,jestwjakimśsensieasekurowanyprzedniepokojamiegzystencjalnymi,
naktórezpowoduswejrefleksyjnejnaturyjestnarażony.Niezałożyłrodziny,
cochronigoprzedrozczarowaniami,aleteżpozbawiapełniżycia,przynajmniej
wsensiespołecznym.Toteżnajmniejszenawetwytrąceniezorbitycodziennych
rytuałówpowodujeuniegodyskomfortizagubienie.Każdorazoweodstępstwa
odustalonejnormybowiem,naprzykładwyjściezesklepuwciągudnianalicy-
tacjękamienicylubkilkunastominutowespóźnieniesiędopracyzpowoduza-
rwanejprzypiwienocy,wywołująwRzeckimgniotącepoczuciewiny,wyrzuty
sumieniaiomalniekatastroficznewieszczeniezagładysklepu,Napoleonidów
ibodajcałegoświata.
DPoczciwy,staryRzecki”
Ideałembiedermeierowskimjestskromnyiprzeciętnyczłowiekcodzien-
ności;wodróżnieniuodindywiduumromantycznegoniejestekscentrykiem,
alenależydovmałejwspólnoty”
.Wżyciowychdecyzjachiwyborachkierujesię
zdrowymrozsądkiem,leczpozbawionyegoizmu,częstopoświęcasiędlainnych.
Nadominantęcharakterologicznąpostacibiedermeieruskładasiępięćpodsta-
wowychcech:pracowitość,skromność,uczciwość,oszczędnośćigospodarność.
Ponadtobohaterporuszasiępoprzestrzeniachograniczonychipodejmujewy-
siłeketycznywobrębierzeczymałychzprzekonaniem,iżekonomicznośćwa-
runkujeduchowość.Ładcodzienności,sumienność,religijnośćimoralnośćoraz
wewnętrzneprzekonanieowłasnejprzeciętnościzapewniążyciepośmiertne.
WzorzectenwwieluaspektachrealizujePrus,tworzącpostaćstaregosubiekta
-człowiekapoczciwego.Trudnoniezauważyć,żeowepięćcechbiedermeierow-
skiegoparadygmatuosobowościowegomodulujebohateraLalki.Pracowityod
dziecka,nawykłydooszczędnościipoprzestawanianamałymjestwzoremuczci-
wościisumienności.PośmierciMinclowejtoondefactozarządzasklepem,swoją
gospodarnościąirzetelnościąutrzymującgonawysokichobrotachhandlowych.
Czynitoniedlasiebie,możetakżeiniedlaWokulskiego,aledlasamegosklepu,
któryjestdlaniegorodzajemaxismundi,owąvmałąwspólnotą”
,którąpotorzą-
dząniezmienneodpokoleńreguły,abystanowiłasolidną,dobrzefunkcjonującą
komórkęspołeczną,wchodzącąwskładwiększegoorganizmu.
Tym,coróżniRzeckiegoodkreacjibiedermeierowskiej,jestjegoscepty-
cyzmreligijny.DlaRzeckiego,cytującegosłowazRękopisuznalezionegowSara-
gossie,Bógiduszasąwarunkowe(vPanieBoże,jeżelijesteś,zbawpomimoto
