Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Edukacja,(nie)równośćirywalizacja.Teoretyczneinterpretacje
21
waniustanowiskadministracyjnychwoparciuoocenęstopniaopanowania
ezoterycznychtekstów,anietechnicznychkompetencji”23.
Przyomawianiuroliedukacjiwprocesachselekcjiistratyfikacjibardzo
częstoprzywołujesiękategorięruchliwościkonkurencyjnej,którejźródłem
jestklasycznytekstRalphaTurnera.Autorwyróżniadwatypyruchliwości:
konkurencyjnąisponsorowaną.Odnosząsięonedosposobuprzemieszczania
sięjednostekwzwyżdrabinyspołecznej
24
.Interesującamniewtymmiej-
scurozważańruchliwośćkonkurencyjnaodnosisiędonsystemu,wktórym
statusprzynależnościdoelitystanowinagrodęzazwycięstwoodniesione
wwarunkachotwartejkonkurencjiiwynikazwłasnegowysiłkukandydata”
25
.
Nagroda–wpostaciprzynależnościdoelity–niejestprzyznawanaprzez
członkówistniejącejelity:niemogąonindecydować,ktojąotrzyma,akto
nieotrzyma”
26
.Takwięcnruchliwośćkonkurencyjnaprzypominazawody
sportowe,wktórychwieluwspółzawodniczyokilkajasnozdefiniowanych
nagród”
27
.Nagrodamitymi–wedługlogikimyśleniaR.Turnera–sąbez
wątpieniakredencjały/dyplomynajlepszychszkółśrednichiuniwersytetów,
którewnajwiększymstopniuułatwiajądostępdonajwyższychstanowisk
iosiąganianajwyższychdochodów.
Takwięcmożnastwierdzić,żeruchliwośćkonkurencyjnajestwujęciu
R.Turnerabezpośredniozwiązanazkategoriąosiągnięć,zkoleiruchliwość
sponsorowanazkategoriąaskryptywności,przynależnościądoklasspołecz-
nych,którazgórywyklucza(równieżipoprzezmechanizmyformalno-praw-
ne),możliwośćuzyskaniaspołecznegosukcesuprzezosobynieposiadające
odpowiedniegopochodzenia28.
TurnerowskąkoncepcjęruchliwościkonkurencyjnejrozszerzyłJames
Rosenbaum,wprowadzającpojęcienruchliwościturniejowej”(tournament
mobility),którejbardzodobrą,choćniejedyną,egzemplifikacjąjestfrancu-
skisystemwyłanianiaelit.Wprzypadkuruchliwościkonkurencyjnejsensu
strictonakażdymetapiekarieryistniejemożliwośćdalszegoawansu,tozna-
czy,żemimoseriiporażekjednostkamożeodnieśćsukces.Inaczejmówiąc,
wspołeczeństwieistniejedużaliczbajednostekaspirującychdoelity,które
wkażdymmomenciemogądoniejdołączyć,podejmującodpowiedniwysiłek
23D.K.Brown,TheSocialSources…,dz.cyt.,s.20–21.
24
PorazpierwszykoncepcjaTurneraomówionazostaławpolskiejsocjologiiedukacjiprzez
Z.Melosika.Zob.Z.Melosik,Współczesneamerykańskiesporyedukacyjne(międzysocjologiąedukacji
apedagogikąpostmodernistyczną),Poznań1995.Wniniejszymtekściedokonujęniezależnego
odczytaniatejkoncepcji.
25
R.Turner,SponsoredandContestMobilityandtheSchoolSystem,nAmericanSociological
Review”1960,Vol.25,No.6,s.856.
26Tamże.
27Tamże,s.857.
28N.Bulle,SociologyandEducation:IssuesinSociologyofEducation,Verlag2008,s.254.
