Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
S.Słowińska.EdukacjakulturalnawPolsceiwNiemczech...
jednostkiorazroli„musike”/„muzyczności”wwychowaniu,czyliwproce-
sierealizowaniategoideałuczłowieka.Niemieckakoncepcjawychowania
„muzycznego”wyraźnieodwoływałasiędogreckiejpaidei,jakoideiwy-
chowaniabędącegoprocesempodobnymdobudowania,prowadzącymdo
wykreowaniaczłowiekajakowspaniałegodziełasztuki.Takierozumienie
wychowania,paideiobecnejestwłaśniewfilozofiiplatońskiej49.
Platonswójprogramwychowaniawyłożyłprecyzyjnieprzedewszyst-
kimwPaństwieiwPrawach.Państwojestdziełemróżnieinterpretowanym,
ajednazjegowykładniuznajejezatraktatpoświęconyprzedewszystkim
kwestiiwychowania.Tostanowiskoreprezentowałwybitnyznawcaproble-
matyki,WernerJaeger,którypisałnatentematwnastępującysposób:
OstateczniebowiemPlatońskiePaństwodotyczyduszyczłowieka.To,coczyta-
mywnimosamympaństwieijegostrukturze,tzw.organicznakoncepcjapaństwa
[...]służytylkoza„powiększoneodbicie”duszyludzkiejiwewnętrznejstruktury.
AleidozagadnieniaduszyPlatonpodchodziłniezteoretycznego,leczzpraktycz-
negopunktuwidzenia,mianowiciejakowychowawcadusz50.
Kreślącwizjęidealnegopaństwa,starożytnymyślicielprzedstawiłzatem
wpierwszymrzędzieideałczłowiekaorazzbudowałprecyzyjnyprogram
jegokształtowania.Wtejperspektywiewięcjesttodziełopoświęconepaidei.
DlaPlatonapojęcietonieoznaczajużjedynie
pewnegoetapuwrozwojuczłowieka,naktórymkształcisięintelektualneuzdolnienia;
uPlatonanabieraonoznaczeniapełnidoskonałościludzkiej,namiaręmożliwości
zawartychwnaturzeludzkiej51.
Starożytnyfilozofprzedstawiłtrzystanyskładającesięnastrukturęide-
alnegopaństwa:stantrzeci,czylirolnicy,rzemieślnicy,kupcy–klasapra-
cowników;stanstrażników,żołnierzyorazstanwładców–filozofów.Każdy
znichpowinienreprezentowaćcharakterystycznądlasiebiecnotę.Wład-
cówpowinnacechowaćrozumność–„miłośćmądrości”,cnotąwłaściwą
strażnikomjestmęstwo,aodstanutrzeciegoPlatonwymagałrozwagi,czyli
roztropnegopanowanianadsobą.Elementy,którefilozofwymieniłjako
49W.Jaeger,Paideia.Formowanieczłowiekagreckiego,Warszawa2001,s.38.
50Ibidem,s.769.
51Ibidem,s.694.
