Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spinozaitradycjehumanizmunowożytnego
XXXVII
znaniajakoprocesuprzyrodniczego,naturalnego,niewy-
magającegoodrębnegosubstratubezcielesnego;wiarąwto,
żepoznanieniejestaniwłasnościąnadprzyrodzoną,anida-
remboskim,aleczynnościączłowieka,swoistąwprawdzie,
lecztaksamotylkoczynnością,jakjegoporuszeniamecha-
niczne,żejest,krótkomówiąc,najdoskonalszymdziełem
przyrody.
Ponieważświadomośćludzkaskładasięzposzczegól-
nychtreścipoznawczych,akażdatreśćpoznawczajest
przyswojonąprzezczłowiekacząstkąowejlogicznejstruk-
turyświata,tożsamejbytowozjegobudowącielesnąime-
chaniczną;iponieważtastrukturazkoleiniepodlegaznisz-
czeniu(tobowiem,cojestprawdą,pozostajeniąwiecznie),
tedynaszepoznaniebytujeniezależnieodnasipozanami,
równieżwtedy,kiedynasniema.Śmierćjednostkinieniwe-
czywiedzy,którątajednostkazdobyła;tawiedzabezoso-
bowatrwapomimojejśmierci,chociażniejestwiedzą
uświadomionąaniniełączysięzistnieniemjakiejkolwiek
świadomościosobniczej.DlategomówiSpinoza,żedusza
nasza,toznaczyzdobytaprzezniąwiedzaoświecie,jest
wieczna.Powiedzenietoniemanicwspólnegozreligijną
wiarąwnieśmiertelnośćindywidualną;dajeonojedynie
wyrazwierze,żetak,jakrzeczywistośćmaterialnajestnie-
zniszczalnaiwieczna,takniezniszczalnaiwiecznajestwie-
dzaoniej,chociażodchodząiginąjednostki,któretęwie-
dzęzdobyły.
Doktrynamoralna
MechanicyzmSpinozyopierasięnaprzekonaniu,żeżad-
nerzeczyanizdarzenianiemająobiektywnychwartości
