Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
ErnstCassirer,Filozofaformsymbolicznych.Częśćtrzecia:Fenomenologiapoznania
nieszukaprzewodniejideiwdziedzinieprzyrodoznawstwa,leczwfilozofii
języka.Wtejpierwszejmożewydawaćsięsensowne,anawetkonieczne,
bywiedzaoczęściachpoprzedzaławiedzęocałościibyrealnośćcałości
opierałasięnarealnościczęści.Zjęzykiemjednaksprawamasięinaczej.
Jegocharakterystycznynsens”jestbowiemniepodzielnąjednościąicałością.
Niemożnagobudowaćpokawałkuzpojedynczychskładowych,zpoje-
dynczychnsłów”-wprostprzeciwnie,pojedynczesłowozakładacałość
zdaniaimożebyćinterpretowaneirozumianetylkonajegopodstawie.
Iteraz,jeślizastosujemytęperspektywędoproblemupostrzegania-jeśli
zaprzewodnikaimodelposłużynamjednośćjęzykowegosensu-wyłania
sięzupełnieinnyobrazzmysłowości.Widzimywtedy,żewyizolowanendo-
znanie”
,takjakwyizolowanesłowo,jesttylkoabstrakcją.Rzeczywista,żywa
percepcjanienskładasię”zkolorówczydźwięków,smakówczyzapachów,
podobniejakzdanienieskładasięzesłów,słowozsylab,sylabazliter.Stąd
Herder,jakofilozofjęzyka,dążydozburzeniamuru,jakimiędzyposzcze-
gólnyminobszaramizmysłów”postawiłapsychologiaanalitycznajegocza-
sów.Wjakisposóbwypowiadanydźwiękmógłbywyznaczaćiprzedstawiać
wszystkieteobszary,gdybyrzeczywiściezachodziłatakapierwotnaobcość
międzyichtreściami,międzyświatemdźwiękówatreściąpozostałychzmy-
słów?Czyprzytakimzałożeniukażdewyrażeniejęzykoweniebyłoby
niezrozumiałyminieuzasadnionymprzeskokiem,swegorodzaju
PSτάβασις
SἰςἄλλογέVος
?Herderrozstrzygatęwątpliwość,podważającjejteoretycz-
nyfundament,kwestionująctradycyjnepsychologiczneklasyfikacje.nJak
-pyta-łączysięwzrokisłuch,kolorisłowo,zapachidźwięk?”
.Przede
wszystkimodpowiedzinatopytanieniemożemyszukaćwychodzącod
przedmiotu.Przeciwnie:mamyjejszukaćwJa,wnpodmiocie”percepcji,
aniewnrzeczach”światazewnętrznego.Zperspektywyprzedmiotu,dane
zróżnychzmysłówmogąwydawaćsiębardzoodległe.
Alesątewłaściwościwprzedmiotach?Sąonejednymizmysłowy-
miwrażeniamiwnas-aczyjakotakieniezlewająsięwszystkiewjed-
no?[ł]Jesteśmymyślącymsensoriumcommune,odbierającymwrażenia
