Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
mimożezawężonawstosunkudopoprzednich,okazujesiędlawspół-
czesnychfilozofówzbytszeroka.Kartezjuszdefiniujebowiemumysł
jakocoś,conwątpi,pojmuje,twierdzi,przeczy,chce,niechce,atak-
żewyobrażasobieiczuje”15,czylikładzienacisknacechytakiejak
myślenie,sądzenie,aktywoli,wyobraźnięipercepcję.Dziświększość
uczonychutrzymuje,żeprzynajmniejczęśćznichmożnawyjaśnić,
odwołującsięwyłączniedopracymózgu.Dlatego,mimonajszczer-
szychchęci,niebędziemynaraziedefiniowaćumysłu,prześledzimy
natomiast,jakpojmowanogowkontekścieposzczególnychstanowisk,
cojednocześniepozwolinamuwypuklić,jaknieuchwytnebywało
jegopojęcie.Wartopamiętaćotychróżnicach,byuniknąćpułapek,
jakiezastawiananaswykuwanynaprzestrzeniseteklat,dynamiczny
ibezprzerwyzmieniającysięjęzykfilozofii16.
Nakoniecwspomnęojeszczejednymzagadnieniu,któregonie
będęszczegółowoomawiał,alektórewkontekściedefinicjiumy-
słuwydajesięszczególnieważne.otóżdotejporyposługiwałem
sięterminemnumysł”podobniejakinnyminazwamidotyczącymi
przedmiotówfizycznych,takimijaknkrzesło”czynpiłka”
.Chwilaza-
stanowieniawystarczyjednak,byzrozumieć,żeumysłdiametralnie
różnisięodtychrzeczy,niesposóbgoprzecieżanizmierzyć,aninim
15
R.Descartes,Medytacjeopierwszejflozofi,przeł.K.iM.Ajdukiewiczowie,s.51,
[w:]tegoż,Medytacjeopierwszejflozofi.Zarzutyuczonychmężówiodpowiedziautora.
RozmowazBurmanem,przeł.K.iM.Ajdukiewiczowie,S.Swieżawski,I.Dąmbska,
Kęty:Antyk2001,s.31-102.
16
NaprzykładUrszulaŻegleńpodajeosiemnajbardziejwpływowychokreśleń
umysłu,azpewnościąniesątorozumieniawszystkie.Dlawyliczeniaiomówieniatych
definicji,zob.U.Żegleń,Refleksjametodologicznanadkategoriąumysłu,s.142-146,
[w:]W
.Dziarnowska,A.Klawiter(red.),Studiazkognitywistykiiflozofiumysłu2.
Mózgijegoumysły,Poznań:ZyskiS-ka2006,s.137-161.Bardzodobrymomówieniem
zmianwrozumieniuduszyiumysłujestartykułHilaregoPutnama,Zdziejówumysłu,
przeł.S.Judycki,nZnak”58(2),2006,s.32-54.Jeszczeinnapraca,dotyczącajednak
kształtowaniasiępojęciaumysłuwnowszychczasach,to:T.Crane,Powstanieiupadek
problemuumysł-ciało,przeł.M.IwanickiiT.Szubka,[w:]P
.Gutowski,T.Szubka(red.),
FilozofabrytyjskauschyłkuXXwieku,Lublin:TNKUL1998,s.467-485.
32
