Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czymożemyzdefiniowaćumysł?
rzucić,anigoprzestawić(comożnazrobićzarównozkrzesłem,jak
izpiłką).Rodzisięzatempytanie,jakiegorodzajubytemjestumysł:
czyjestczymśnakształtjednolitegoprzedmiotu,czymożejedynie
abstrakcyjnymzbioremróżnorodnychfunkcji?otym,żejesttocoś
jednolitego,świadczynaszedoświadczenie,wktórymwszelkieproce-
sypoznawcze-słyszeniedźwięków,odczuwaniesmaków,wspomnie-
niaitowarzyszącyciwtejchwilinastrój-przypisanesądojednego
centrum,którenazywasznJa”
.Możnasobiejednakwyobrazić,żeczęść
ztychfunkcjizanika:jeżeliktośbyłwcześniejzdrowy,anastępnie
przeszedłurazgłowy,niektórejegozdolnościumysłowe-naprzy-
kładpamięćczyumiejętnośćrozumieniatekstu-mogązaniknąć.
Sugerujeto,żeumysłprzypominaraczejzespółróżnychmodułów,
podobnydoskładającejsięzróżnychczęścimaszyny,takiejjaksamo-
lot,którąwprawdziedlawygodyczyzignorancjimożnarozpatrywać
jakocałość,alespecjalistycznawiedzaoniejwymagawyodrębnie-
niaposzczególnychukładów17.Wtensposóbpiszeoumyśleamery-
kańskipsychologMichaelGazzaniga,którywodniesieniudojednej
tylkozjegowładz-świadomości-stwierdza,żenskładająsię[na
nią-przyp.aut.]liczne,rozproszonepocałymmózgu,wyspecjalizo-
wanesystemyiniezależneprocesy”18.Wtakimwypadkuniebyłoby
ntakiejrzeczy(substancji),októrejmoglibyśmypowiedzieć,żejest
umysłem.Sąnatomiastrozmaitefunkcje,własnościistany,októrych
twierdzisię,żesąumysłowe(psychiczne)”19.Nierozstrzygam,który
17
TakądefinicjęumysłuproponująM.MiłkowskiiR.Poczobut(Czymjestijak
istniejeumysł?Wprowadzeniedodyskusji,s.64),którzyuważają,żen«umysł»jest
nazwąkolektywnąoczęściowonieostrymzakresie,doktóregonależąrozmaitefunkcje,
własności,zdarzenia,procesy,stany,dyspozycjeetc.,awięcjednostkireprezentujące
różnekategorieontologiczne”
.
18
M.Gazzaniga,Ktoturządzi-jaczymójmózg?,przeł.A.Nowak,Sopot:SmakSłowa
2013,s.90.
19
M.Miłkowski,R.Poczobut,Czymjestijakistniejeumysł?Wprowadzeniedodyskusji,
s.64-podkreślenieMiłkowskiegoiPoczobuta.
33
