Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Klimat
ipolarne.Takiukładośrodkówbarycznychpowoduje,żezimąnapółnocodPirene-
jów,AlpiKarpatprzeważająwiatrypółnocno-zachodnie,anapołudnieodtejgra-
nicypołudniowo-zachodnieizachodnie.Wpołudniowo-wschodniejEuropiewystę-
pująwtymokresiewiatrypołudnioweipołudniowo-wschodnie.Latemnapółnocy
Europyprzeważająwiatrypółnocno-wschodnie,wzachodniejiśrodkowejEuropie
orazwpołudniowejSkandynawii–południowo-zachodnieizachodnie,anadpołu-
dniowąipołudniowo-wschodniąEuropą–wiatrypółnocno-zachodnieipółnocne.
Równoleżnikowy,wprzybliżeniu,pasnizinwzachodniejiśrodkowejEuropie
orazrównoległydonichpaswyżynigórchroniąpołudniowąEuropęprzedwzmo-
żonymnapływemzpółnocymaszimnegopowietrzaarktycznego,ajednocześnie
utrudniająprzepływnapółnocmasciepłegopowietrzazwrotnikowego.Niema
natomiastwiększychprzeszkódwprzemieszczaniusięmaspowietrzazzachodu
nawschód,azwłaszcza,przyprzewadzewiatrówzachodnich,podwpływemdaleko-
siężnegooddziaływaniaOceanuAtlantyckiego.
WyraźnaprzewagawEuropiecyrkulacjizachodniejniekiedyulegazaburzeniu
zimą,gdynadwschodniąEuropąrozbudowujesięwyżwymuszającycyrkulację
wschodniąipółnocno-wschodniąniosącąsuchekontynentalnepowietrzearktyczne
lubpolarne.ChłodnepowietrzeobejmujeniekiedycałąEuropęnapółnocodKarpat,
AlpiPirenejów,sięgapoPółwysepBałkańskiiwsprzyjającychwarunkachwywołuje
gwałtowne,porywistewiatry:mistralwiejącydolinąRodanu,spadającyzMasywu
CentralnegoiAlpkuwybrzeżuMorzaŚródziemnego,boraspadającyzGórDynar-
skichnadalmatyńskiewybrzeżeMorzaAdriatyckiegoipodobnydomistraluwiatr
boreas,wiejącydolinamiWardaru(lokalnienazywanytuwardarak),Strumy,Nestos,
nawybrzeżeMorzaEgejskiego.
WedługklasyfikacjiWincentegoOkołowicza(zpóźniejszymimodyfikacjami
DanutyMartyn)Europależywzasięgutrzechstrefklimatycznych,wobrębie
którychwydzielasięregionyklimatyczne,bądźtypyklimatówocechachswoistych
(zobaczmapęwzałączniku).
Północno-wschodniaEuropa(zakołempodbiegunowym),północno-wschodni
skrajSkandynawii,północnaczęśćIslandii,wyspaJanMayen,WyspaNiedźwiedzia
orazzaliczanedoEuropyarchipelaginaMorzuArktycznym–NowaZiemia,
SvalbardiZiemiaFranciszkaJózefa,leżąwstrefieklimatówokołobiegunowych.
Średniatemperaturapowietrzawmiesiącunajcieplejszymnieprzekraczatam
100C,arocznesumyopadówatmosferycznychgłówniewpostaciśniegu,sąniższe
niż500mm.NapółnocyIslandii,Skandynawii,naJanMayen,WyspieNiedźwie-
dziejiwzachodniejczęściSvalbardupanujeklimatpodbiegunowymorski,cechu-
jącysiędużąwilgotnościąpowietrza,dużymzachmurzeniem,częstymimgłami
isilnymiwiatrami.Dlapółnocno-wschodniej,kontynentalnejczęściEuropy
39
