Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EUROPA–Informacjeogólne
Lodowce
WspółczesnezlodowaceniewEuropietoułamekpowierzchni,jakąlodowce
zajmowaływplejstocenie.Obecnieobejmujeonookoło90tys.km2inieustannie
zmniejszaswójzasięg,zwłaszczaoddrugiejpołowyXXwieku.Największeobszary
zlodowaconeznajdująsięwpółnocnejEuropienawyspacharktycznych,gdzie
granicawiecznegośnieguznajdujesięnawysokościokoło100mn.p.m.Czoła
lodowcówschodzątamnierzadkoażdopoziomumorza.NaSvalbardzieczasze
lodowe(pokrywylodowetypulądolodu)orazzlanezesobąlodowcepiedmontowe,
atakżeoddzielnelodowcegórskiezajmująponad50%powierzchniarchipelagu,
czyliokoło35tys.km2.PokrywająteżponadpołowęWyspyPółnocnejNowej
Ziemi–około24tys.km2iprawie90%powierzchniZiemiFranciszkaJózefa
(około14tys.km2)orazokoło30%wyspyJanMayen(117km2).NaIslandii
współczesnezlodowaceniezajmujeniecowięcejniż10%powierzchni–prawie
12tys.km2,zczegonaczaszęlodowąVatnaprzypadaokoło9tys.km2.
WczęścilądowejEuropynajwiększąpowierzchnię(około2,9tys.km2)zajmują
lodowcewGórachSkandynawskich,zewzględunastosunkowoniskiepołożenie
granicywiecznegośniegu(od1800mnapołudniudookoło700mn.p.m.napół-
nocy).Sątoprzedewszystkimrozległelodowcefieldowe(lodowcetypunorwes-
kiego)25,znajwiększymJostendals(470km2),zktórychspływająlicznelodowce
dolinne.WAlpach,mimoznaczniewyższegopołożeniagranicywiecznegośniegu
(2500–3200mn.p.m.),lodowcezajmująpodobnąpowierzchnięcowGórach
Skandynawskich–2,8tys.km2.Przeważajątamlodowcedolinne,częstorozgałęzione,
zasilanezkilkupólfirnowych(lodowcetypualpejskiego).Donajwiększychnależą:
Aletsch–87km2i25kmdługości,Gomer–69km2i14kmdługościiMerde
Glace–34km2i12kmdługości.MałelodowcegórskiewystępujątakżewPirenejach,
wsumiezajmujątamokoło30km2ipółnocnymUralu–równieżokoło30km2.
Gdzieindziejmożnanapotkaćpłatywieloletniego,zlodowaciałegośniegu–śnież-
niki,np.wGórachBetyckich(SierraNevada)iApeninach(GranSassod’Italia).
ŚnieżnikznajdujesięteżwTatrachWysokich,wKotleMięguszowieckim.
Gleby
PokrywaglebowaEuropy,zewzględunaróżnorodnośćskał,zktórychpowstają
glebyiznacznezróżnicowaniewarunkówklimatycznych,wktórychewoluowały
25Lodowiecfieldowy(inaczejnorweski)rozwijasięnaspłaszczonychwierzchołkachgór
lubwysokopołożonychpłaskowyżachwpostaciczaszy,zktórejwróżnychkierunkachspływa
kilkajęzorówlodowcowych.
44
