Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadkówbędziezachowywałsięjako„homoeconomicus”–człowiekekonomiczny,
przewidującykorzyścizeswegowyborumiejscawprzestrzeni.
Niekiedyrzeczywistośćjestzaskakującaisprawia,żeniemożnajejująćwstosowa-
nedotądmodele,żeprzyczynylokalizacjiiorganizacjiprzestrzeniniedająsięlogicznie
wyjaśnić.Dziejesiętakdlatego,żeczłowiekorganizującswojąprzestrzeńniezawszeza-
chowujesięracjonalnie.Wystarczytunadmienić,żeśrodowiskojestpostrzeganeprzez
ludność,człowieka(jakojednostkę)naróżnychpoziomachlokalnychprzezfiltrytrady-
cjikulturowych,religijnych,społecznychiin.Ujęciascjentystycznezatemdająprzybli-
żoneobrazyrzeczywistości.
Porazpierwszywbadaniachgeograficzno-osadniczychnateaspektyzwróciłuwagę
WalterFirey(1945).BadającBoston,stwierdził,żepewnejegoczęściwpercepcji
(konotacji)jegomieszkańcówmiałyznaczeniesymboliczneikulturowe,któreniejako
chroniłotedzielniceprzedstricteczystoekonomicznymi,wykalkulowanymikierunkami
rozwojumiasta.
WwielupracachAnnaBattimer(1969,1974,1979,1983orazpodredakcjąA.Bat-
timeriD.Seamon,1980)wskazuje,żeprzestrzeńopróczatrybutówczystofizycznych
marównieżatrybutyspołeczne,którewywierającorazsilniejszywpływnasposób,wjaki
rozwijasięosadnictwo.Stwierdzaona,żecharakterprzestrzeni,zróżnicowańkulturo-
wychiśrodowiskageograficznegowpływanakształtowanieosobowościczłowieka.Co-
razpowszechniejszyjestpogląd,żeistniejezależnośćlosuczłowiekaodrodzajuprzes-
trzeni,wktórejonżyjeiwktórejdojrzewał.
B.Goodley(1971)sugeruje(rys.4),żeludzkapercepcjaśrodowiskabierzesięzin-
terakcjipierwszorzędnychidrugorzędnychźródełinformacji.Źródłapierwszorzędne
obejmująbezpośrednipersonalnykontaktześrodowiskiemprzezpracę,wypoczynek,
zakupyitp.,adrugorzędnymiźródłamisąopisymiejscpochodzącezmediówlub
zrozmówzprzyjaciółmilubznajomymi.Podejściebehawioralnekłócisięwięczprzeko-
naniem,żeludzkiedecyzjemogąbyćpodejmowaneniemalwpełniwracjonalnysposób,
ponieważdziałaniaosóbwdużymstopniusąpodejmowanepodwpływemopinii,którą
onemająoswoimśrodowisku.
Wcelulepszegozrozumieniaprocesów,którekształtująjednostkęosadniczą
(miasto,wieś),geografowiewswoichpracachstarająsię(stosującróżnepodejścia),
analizować,badaćmiastolubwieśjakosumęwypadkowąinterakcjiwpływówekono-
micznych,politycznych,fizycznogeograficznych,społecznychibehawioralnych.Wten
sposób„konfliktodległości”(frictionofdistance),jakpodkreślająP.DanieliM.Hop-
kinson(1979:10),możewpływaćnasposób,wjakiposzczególneczęściosadysąpo-
strzegane,atomaistotnywpływnacenęiwartośćgruntuwmieście,acozatymidziena
formyisposób(użytkowaniaziemi),wjakiposzczególneobszarywmieściesąużytko-
waneoraznatypludzi,którzytammieszkają.
Wpodejściubehawioralnymstosujesięrównieżmetodyitechnikimatematyczno-
-statystyczneiwpewnymstopniujestonopodejściemilościowym,jednakkoncentruje
sięnabadaniumotywacjiróżnychzachowańprzestrzennych,percepcji,odczuciach,
doświadczeniu,wartościach,preferencjachidecyzjach.WPolscebadaniaotakim
charakterzeprowadziłam.in.H.Libura(1990);wichwynikudokonałaonawaloryzacji
przestrzenimiastazpunktuwidzeniajejpostrzeganiaprzezmieszkańców.
33
