Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wciąguostatnich140latśredniatemperaturanaZiemisiępodniosła.Czyjednak
zcałąpewnościąwinienjesttylkoczłowiek?Prawda,żebyłyzimywXVIIw.,gdy
doSzwecjimożnabyłosięprzeprawićprzezBałtyksaniami,anajegośrodkustała
karczmaoferującagościnęstrudzonymizziębniętympodróżnym.Ale900lattemu
średniatemperaturanaZiemibyławyższaniżobecnieo1-20C,aczyżwówczas
produkcjagazówcieplarnianychprzezczłowiekabyławiększaniżobecnie?Wkar-
bonie,ok.360-300mlnlattemu,ilośćdwutlenkuwęglawatmosferzeziemskiej
byłakilkarazywiększaniżdzisiaj,aprzecieżnieczłowiekgoprodukował.Wtym
samymczasieistniałynaZiemipotężnelądolody.
Jednakżeniewszędziedzisiajtemperaturasiępodnosi.Wlatach1920-88
średniatemperaturanaSpitsbergenieiniedalekiejwyspieJanMayenobniżyłasię
o20C.JeśliprzyjrzymysięzmianomśredniejtemperaturynaobszarzeMorzaSar-
gassowegowciąguostatnich3tys.lat,określonejnapodstawiestosunkuizotopów
tlenuwszkieletachotwornicwosadachdennych,okażesię,żeśredniatemperatura
wcaleniewzrosła,tylkozmalała.Oznaczato,żeglobalnywzrostśredniejtempera-
turyniemusibyćspowodowanyefektemcieplarnianym,leczinnymiczynnikami.
Niektórzyklimatolodzysądząwręcz,żeocieplaniesięklimatuwcaleniejestspo-
wodowaneaktywnościączłowieka,leczwzmożeniemaktywnościSłońca.
Wieluekologówtwierdzi,żegwałtownepowodziewEuropiewostatniejdeka-
dziesąwynikiemzmianklimatycznychwywołanychdziałalnościączłowieka.Za-
pominająjednak,żewielkiepowodziewystępowałyiznaczniewcześniej.Jedna
znajtragiczniejszychpowodziwEuropie,któram.in.zmieniłabiegŁaby,wydarzyła
sięw1784r.Latem1342r.,wciągu8dnilipca,naśrodkowąEuropęspadłook.
połowyrocznychopadów,aśladypowodzi,którawówczasnastąpiła,sądodzisiaj
czytelnewukształtowaniuterenu.
Przypisywanietylkoczłowiekowiwinyzazwiększaniesięefektucieplarnianego
jestwynikiemgłębokiejnieznajomościproblemówprzyrodniczychprzezekologów.
Wystarczypowiedzieć,żena0,04%przypadającychnadwutlenekwęglawatmos-
ferzeziemskiej,nadwutlenekwęglaprodukowanyprzezczłowiekaprzypadazale-
dwie5%,jegocałkowitejilościwatmosferze.Aż95%tegogazupochodzizeźródeł
naturalnych,wtymgłówniezdziałalnościwulkanicznej.
Mimo,żeemisjezespalaniapaliwkopalnychsąokoło20razymniejszeniż
emisjezeźródełnaturalnych,niemożnaichlekceważyćgdyżnaturalneemisje
dwutlenkuwęgla(CO
2)zoceanówiroślinnościrównoważąsięzpochłanianiem
tegogazutakżeprzezoceanyiroślinność.Tęrównowagęzakłócająludzkieemisje,
którepomimopochłanianiapołowyprzezprzyrodę,itakosiągająwciągurokuok.
36mlntonCO
2,zrokunarokrosnąco16mldton.Badaniawykazały,żezawar-
tośćdwutlenkuwęglawatmosferzewciąguostatnich100latwzrosłaookoło1/3.
Wynosidzisiajokoło400ppm(częścinamilion)iciąglerośnie.Alemusimypa-
miętać,żewstarszychepokachgeologicznychilośćdwutlenkuwęglawatmosferze
ziemskiejbyłaniekiedyznaczniewiększaniżobecnie(patrzrysunek).Owszem,
wjurze,czykredzie,gdyCO
2byłoznaczniewięcejniżdzisiajniemamydowodów
naistnieniewielkichlądolodówjakobecnie,aleznaczniewyższypoziomdwutlen-
36
