Geomorfologia

Piotr Migoń

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-14812-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

478

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Migoń, Piotr. Geomorfologia. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, 478 s. ISBN 978-83-01-14812-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Migoń, P.

T1 Geomorfologia

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2006

SN 978-83-01-14812-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 317, author = "Migoń, Piotr", editor = "", title = "Geomorfologia", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2006", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-14812-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Migoń, Piotr

ED -

TI - Geomorfologia

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2006

SN - 978-83-01-14812-6

ER -

Netografia (standard APA):

Migoń, Piotr. Geomorfologia [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006 [dostęp: 02 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/geomorfologia-piotr-migon-317.

geologia, geomorfologia, geografia fizyczna świata

Nowoczesny podręcznik geomorfologii przedstawiający najważniejsze zagadnienia współczesnej geomorfologii, także w zakresie metodycznym, ze szczególnym uwzględnieniem procesów rzeźbotwórczych, ich mechanizmów, uwarunkowań i tempa przebiegu. Widoczn...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-14812-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

478

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa8
1. Co to jest geomorfologia?10
1.1. Zakres i główne podejścia badawcze10
1.2. Geomorfologia i jej związek z innymi naukami12
1.3. Kierunki i nurty w geomorfologii13
2. Główne rysy ukształtowania powierzchni Ziemi15
2.1. Formy planetarne i ich związek z tektoniką płyt15
2.1.1. Granice płyt litosferycznych19
2.2. Główne rysy ukształtowania kontynentów21
2.3. Zróżnicowanie krawędzi kontynentów25
2.4. Przewodnie rysy rzeźby dna morskiego27
2.4.1. Obrzeże kontynentalne28
2.4.2. Baseny oceaniczne29
2.4.3. Grzbiety Śródoceaniczne30
2.4.4. Rowy oceaniczne31
2.4.5. Wyspy oceaniczne31
3. Rzeźbotwórcza działalność sił wewnętrznych - tektonika33
3.1. Znaczenie tektoniki w rozwoju rzeźby33
3.2. Powstawanie i rozwój obszarów górskich34
3.2.1. Rodzaje gór w kontekście tektoniki pŁyt34
3.2.2. Góry związane z systemami uskoków normalnych (góry zrębowe)37
3.2.3. Góry związane z pasami nasunięć41
3.3. Zapadliska tektoniczne43
3.4. Geomorfologiczne efekty trzęsień ziemi - formy sejsmotektoniczne45
3.5. Małe formy rzeźby związane z uskokami przesuwczymi49
3.6. Wielkopromienne deformacje powierzchni kontynentów50
3.6.1. Glacjoizostazja51
4. Rzeźbotwórcze efekty procesów endogenicznych - wulkanizm54
4.1. Znaczenie i zróżnicowanie zjawisk wulkanicznych na powierzchni ziemi54
4.2. Geneza wulkanizmu i jej związek z tektoniką płyt55
4.3. Morfologiczne typy wulkanów57
4.3.1. Wulkany tarczowe58
4.3.2. Kopuł lawowe58
4.3.3. Stratowulkany59
4.3.4. Stożki żużlowe61
4.3.5. Kaldery62
4.3.6. Maary63
4.4. Potoki i pokrywy lawowe65
4.3.7. Góry stołowe - wulkany podlodowcowe65
4.5. Formy rzeźby związane z depozycją utworów piroklastycznych poza wulkanami69
4.6. Geomorfologiczne efekty degradacji form wulkanicznych70
4.6.1. Neki70
4.6.2. Odwrócenie rzeźby w obrębie pokryw lawowych72
4.6.3. Rozwój kalder73
5. Wietrzenie75
5.1. Definicja i zakres wietrzenia75
5.2. Mechanizmy wietrzenia fizycznego76
5.2.1. Odciążenie77
5.2.2. Zmiany temperatury ośrodka skalnego78
5.2.3. Zmiany wilgotności ośrodka skalnego80
5.2.4. Wzrost ciał obcych w próżniach skalnych - wietrzenie mrozowe i solne80
5.3. Mechanizmy wietrzenia chemicznego84
5.3.1. Hydroliza85
5.3.2. Hydratacja86
5.3.3. Rozpuszczanie i karbonatyzacja86
5.4. Znaczenie organizmów żywych88
5.3.4. Utlenianie i redukcja88
5.5. Produkty i efekty wietrzenia90
5.5.1. Produkty rozpadu90
5.5.2. Pokrywy zwietrzelinowe92
5.5.3. Skorupy wietrzeniowe i warnisz94
5.5.4. Mikroformy powierzchni skalnych95
5.6. Uwarunkowania procesów wietrzeniowych97
5.7. Znaczenie procesów wietrzeniowych101
6. Grawitacyjne ruchy masowe105
6.1. Pojęcie stoku105
6.2. Różnorodność stoków105
6.3. Ruchy masowe - mechanizm fizyczny108
6.4. Typologie ruchów masowych112
6.5. Odpadanie i obrywy114
6.5.1. Odpadanie114
6.5.2. Obrywy116
6.5.3. Lawiny kamienne117
6.5.4. Przewracanie118
6.6. Osuwiska119
6.6.1. Istota i podział osuwisk119
6.6.2. Osuwiska translacyjne121
6.6.3. Osuwiska rotacyjne123
6.6.4. Inne rodzaje osuwisk125
6.7. Spływy127
6.8. Soliflukcja131
6.9. Pełzanie gruntu133
6.10. Osiadanie135
6.11. Uwarunkowania ruchów masowych135
6.11.1. Uwarunkowania geologiczne135
6.11.2. Uwarunkowania klimatyczne136
6.11.3. Uwarunkowania geomorfologiczne138
6.11.4. Uwarunkowania antropogeniczne139
7. Geomorfologiczne efekty działalności wody na stoku142
7.1. Hydrologia stoku142
7.2. Morfogenetyczne znaczenie deszczu144
7.3. Spływ śródpokrywowy i sufozja145
7.4. Spływ powierzchniowy i jego skutki148
7.4.1. Spłukiwanie148
7.4.2. Erozja liniowa150
7.5. Wąwozy i formy pokrewne153
7.6. Denudacja chemiczna156
7.7. Zapobieganie erozji wodnej na stoku158
8. Rzeźbotwórcza działalność rzek - procesy i formy fluwialne161
8.1. Wprowadzenie161
8.2. Ruch wody w korycie162
8.3. Procesy erozyjne w korytach rzecznych166
8.4. Transport fluwialny169
8.5. Koryta skalne172
8.6. Koryta aluwialne176
8.6.1. Systemy jednokorytowe o pojedynczym nurcie177
8.6.2. Systemy jednokorytowe wielonurtowe182
8.6.3. Systemy wielokorytowe184
8.6.4. Uwarunkowania rozwoju koryt aluwialnych186
8.6.5. Metamorfoza koryt189
8.7. Akumulacja fluwialna190
8.7.1. Osady korytowe192
8.7.2. Formy i osady pozakorytowe192
8.7.3. Stożki napływowe194
8.8. Rola zdarzeń ekstremalnych w kształtowaniu koryt rzecznych195
9. Formy dolinne i rozwój rzeźby fluwialno-denudacyjnej198
9.1. Wstęp198
9.2. Doliny rzeczne i ich główne elementy199
9.3. Typy dolin rzecznych200
9.3.1. Gardziele i jary202
9.3.2. Doliny wciosowe204
9.3.3. Doliny płaskodenne206
9.3.4. Doliny nieckowate207
9.3.5. Asymetria dolin209
9.3.6. Leje źródłowe210
9.4. Terasy rzeczne211
9.4.1. Rodzaje i geneza teras211
9.4.2. Rekonstrukcja rozwoju doliny na podstawie teras rzecznych214
9.5. Przełomy rzeczne216
9.6. Układy sieci rzecznej217
9.7. Rozwój rzeźby fluwialno-denudacyjnej220
9.8. Powierzchnie zrównania227
10. Formy rzeźby denudacyjnej uwarunkowane budową geologiczną230
10.1. Wprowadzenie230
10.2. Zróżnicowanie skał i ich odporność na procesy zewnętrzne231
10.3. Stoki skalne234
10.4. Skałki i wzgórza ostańcowe238
10.4.1. Ostańce związane z cechami systemu spękań238
10.4.2. Wzgórza i grzbiety twardzielcowe243
10.5. Kotliny denudacyjne246
10.6. Rzeźba strukturalna w obszarach platformowych247
10.6.1. Rzeźba płytowa247
10.6.2. Rzeęba krawędziowa249
10.6.3. Inne formy rzeźby252
11. Zjawiska i formy krasowe254
11.1. Wprowadzenie254
11.2. Rozpuszczanie skał255
11.3. Powierzchniowe mikroformy i mezoformy krasowe257
11.3.1. Żłobki i żebra257
11.3.2. Leje krasowe i formy pokrewne260
11.3.3. Formy rzeęby związane z wtórną depozycją węglanu wapnia262
11.4. Makroformy krasowe264
11.4.1. Ostańce krasowe264
11.4.2. Polja265
11.4.3. Formy dolinne w obszarach krasowych266
11.5. Kras podziemy270
11.5.1. Morfologia i geneza jaskiń krasowych270
11.5.2. Chemiczne osady jaskiniowe - nacieki273
11.5.3. Klastyczne osady jaskiniowe275
11.6. Krajobrazy krasowe276
11.7. Litologiczno-strukturalne uwarunkowania zjawisk krasowych280
11.8. Klimatyczne uwarunkowania zjawisk krasowych282
11.9. Pseudokras285
12. Procesy i formy glacjalne287
12.1. Wstęp287
12.2. Lądolody i lodowce na Ziemi288
12.2.1. Współczesne i plejstoceńskie zlodowacenie288
12.2.2. Morfologiczna klasyfikacja lodowców291
12.2.3. Termiczna klasyfikacja lodowców293
12.3. Powstawanie lodowców294
12.4. Dynamika lodowców295
12.4.1. Ruch lodowca295
12.4.2. Bilans masy lodowca299
12.5. Erozja glacjalna300
12.5.1. Mechanizmy erozji300
12.5.2. Formy rzeźby erozyjnej302
12.6. Akumulacja glacjalna307
12.6.1. Transport glacjalny307
12.6.2. Genetyczne zróżnicowanie osadów lodowcowych308
12.6.3. Formy rzeźby310
12.7. Środowisko fluwioglacjalne318
12.7.1. Wody roztopowe318
12.7.2. Formy fluwioglacjalne pod lodowcami319
12.7.3. Formy fluwioglacjalne na przedpolu lodowców321
12.8. Niwacja324
13. Lód gruntowy i rozwój rzeźby w środowisku peryglacjalnym326
13.1. Wprowadzenie326
13.2. Formy występowania lodu podziemnego326
13.2.1. Wieloletnia zmarzlina328
13.3. Mrozowe pękanie gruntu331
13.3.1. Kliny lodowe332
13.4. Pęcznienie i sortowanie mrozowe gruntu333
13.3.2. Kliny piaszczyste333
13.4.1. Grunty wzorzyste i inne efekty powierzchniowe334
13.5. Pagórki z jądrem lodowym336
13.6. Termokras i termoerozja339
13.7. Pojęcie strefy peryglacjalnej i jej zasięg342
13.8. Rozwój rzeźby w strefie peryglacjalnej344
13.9. Plejstoceńska strefa peryglacjalna346
13.10. Formy i procesy peryglacjalne w Polsce348
13.10.1. Współczesne środowisko peryglacjalne348
13.10.2. Formy i struktury peryglacjalne wieku plejstoceńskiego350
14. Procesy i formy eoliczne353
14.1. Wprowadzenie - uwarunkowania śodowiskowe procesów eolicznych353
14.2. Transport eoliczny354
14.3. Niszcząca działalność wiatru - deflacja i korazja356
14.4. Formy rzeżby związane z niszczącą działalnością wiatru357
14.4.1. Graniaki wiatrowe357
14.4.2. Jardangi i formy pokrewne358
14.4.3. Niecki z wywiewania359
14.4.4. Bruki deflacyjne360
14.4.5. Mikrorzeęba powierzchni skalnych361
14.5. Wydmy i środowiska ich występowania362
14.5.1. Wprowadzenie362
14.5.2. Podstawowe elementy wydmy363
14.5.2. Wydmy swobodne364
14.5.3. Wydmy wymuszone367
14.5.4. Wydmy nadmorskie369
14.5.5. Pustynie piaszczyste372
14.6. Utwory pyłowe i pokrywy lessowe373
14.6.1. Pył eoliczny w globalnym systemie geomorfologicznym373
14.6.2. Less374
14.6.3. Źródła pyłu eolicznego376
15. Geomorfologia wybrzeży380
15.1. Wstęp380
15.2. Klasyfikacje wybrzeży381
15.3. Falowanie384
15.3.1. Rodzaje falowania384
15.3.2. Znaczenie geomorfologiczne falowania387
15.4. Prądy przybrzeżne389
15.5. Pływy i ich znaczenie geomorfologiczne390
15.6. Formy abrazyjne392
15.6.1. Klify392
15.6.2. Platformy abrazyjne395
15.7. Akumulacyjne formy rzeźby397
15.7.1. Plaże397
15.7.2. Kosy i formy pokrewne399
15.7.3. Wyspy barierowe i mierzeje400
15.7.4. Równiny pływowe, sŁone bagna i wybrzeża namorzynowe402
15.8. Wybrzeża koralowe404
15.9. Geomorfologia ujęć rzek, delty i estuaria408
15.10. Zmiany poziomu morza411
15.10.1. Przyczyny zmian poziomu morza411
15.10.2. Formy rzeźby jako wskaęniki zmian poziomu morza413
16. Człowiek zmienia powierzchnię Ziemi418
16.1. Wprowadzenie418
16.2. Antropogeniczne formy rzeźby419
16.2.1. Procesy rzeźbotwórcze w obrębie form antropogenicznych424
16.3. Antropogeniczne zmiany charakteru i tempa procesów rzeźbotwórczych425
16.3.1. Procesy stokowe426
16.3.2. Procesy fluwialne427
16.3.3. Wybrzeża morskie430
16.3.4. Procesy eoliczne431
16.4. Pośrednie skutki geomorfologiczne przekształceń środowiska432
16.4.1. Zmiany globalne432
16.4.2. Zmiany regionalne i lokalne434
Załącznik439
Indeks rzeczowy452
14.7. Formy i osady eoliczne w rekonstrukcjach dawnych środowisk3877

całejplanety,amianowiciezwiązanezrozbieżnymigranicamipłytgrzbietyśródoce-

aniczne.Krzywaniewskazujetakżejednoznacznienaobecnośćbasenówmórzze-

wnętrznychiłukówwyspowych,tworzącychwrazzrowamioceanicznymitzw.strefę

przejściowąpomiędzykontynentamiabasenamioceanicznymi.

2.4.1.Obrzeżekontynentalne

Obrzeżekontynentalneskładasięztrzechpodstawowychelementów:szelfu,sto-

kukontynentalnegoipodnóżakontynentalnego(ryc.2.7).Szelfjestnajpłytszączęścią,

przylegającąbezpośredniodolądu.Jesttołagodnienachylonawkierunkuotwartego

morzapowierzchnia(średnioponiżej1°),rozciągającasiędogłębokościokoło150m,

chociażwposzczególnychobszarachkrawędźszelfumożeznajdowaćsięnagłęboko-

ściod60do400mponiżejpoziomumorza.Szerokośćszelfujestzróżnicowana,odkil-

kudokilkusetkilometrów,wykazujączależnośćodcharakterukrawędzikontynental-

nejiukształtowaniaterenuprzyległegolądu.Gdyprzybrzeżneczęścilądówsątworzo-

neprzezwysokiełańcuchygórskierozwiniętewzdłużkrawędziaktywnych,szerokość

szelfujestbardzomała(np.zachodniewybrzeżeAmerykiPołudniowej).Wzdłużkra-

wędzipasywnychszelfyosiągająznaczneszerokości.Naprzykład,wzasięguszelfule-

życałeMorzePółnocnewEuropieimorzawewnętrznepomiędzyPółwyspemMalaj-

skim,wyspamiBorneo,JawąiSumatrąwpołudniowo-wschodniejAzji.

Narzeźbęobszarówszelfowychskładająsięformypowstająceprzezakumulację

osadównadniemorskimorazformystworzoneprzezprocesydziałającenalądach.

Trzebabowiempamiętać,żewielokrotneznaczneobniżeniepoziomuoceanuświato-

wegowplejstocenie,sięgające100–150m,wywołaneuwięzieniemznacznychobjęto-

ściwodywlądolodachilodowcach(zob.rozdział15.10),spowodowałoodsłonięcie

szerokichpowierzchniszelfowych.Dlategowichobrębiewystępująformydolinne,

będąceprzedłużeniemdolinzdzisiejszychobszarówlądowych.Naszelfachodbywa

siętakżedepozycjaosadówprzynoszonychzlądu.Częśćznichtworzypokrywęosa-

Ryc.2.7.Głównerysyrzeźbydnaoceanicznego:1–szelf,2–stokkontynentalny,3–kanionpodmorski,

4–podnóżekontynentalne,5–gujot,6–równinaabisalna,7–górypodwodne,8–łukwyspowy,9–baseny

mórzprzybrzeżnych

Brak wyników

Geomorfologia

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra