Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
historiirozwojupasaorogenicznego.Znacznepogrubienielitosferypowodujewy-
dźwignięciegórotworunabardzodużewysokości,anastępnieodprężenie.Konse-
kwencjąjestsilnaekstensja(rozciąganie)ipowstanieuskokównormalnych,atakże
wielkoskalowychstrukturtektoniczno-grawitacyjnych.Ichześlizgiwaniezestrefy
osiowejpowodujedalszedeformacjewstrefiezewnętrznej,któramożewystępować
symetryczniepoobustronachosiłańcuchagórskiego.
3.3.Zapadliskatektoniczne
Ruchytektonicznewzdłużuskokówteżbezpośrednioodpowiedzialnezapo-
wstanieróżnorodnychobniżeńpowierzchniterenu,zregułystowarzyszonychzezrę-
bamiipółzrębami.Podobniejakgóryzrębowe,obniżeniatetworząsięwmiejscach,
wktórychskorupaziemskapoddawanajestrozciąganiu.Formyte,ogólniezwaneza-
padliskami,występująwkilkupostaciach.Długie,linijnezapadliskaograniczone
zobustronprogamitektonicznymi,związanymizkoleizsystemamirównoległychdo
siebieuskoków,określanejakorowytektoniczne.Osiągająoneróżnerozmiary,
anajwiększeznich,naprzykładWielkiRówWschodnioafrykańskiocałkowitejdłu-
gościponad4000km,właściwiemegaformaminapowierzchniZiemiokreślanymi
jakoryfty(zob.ryc.2.4).Uskokiobrzeżającesystemrowówsięgajądospąguskorupy
ziemskiej.WEuropieznanymprzykłademjestrówgórnegoRenuodługościokoło
300km,wAzjirówjezioraBajkał.Szerokośćrowówwynosiodkilkudookoło
200km.Wielkierowytektonicznemogąsięwistocieskładaćzwielumniejszychza-
Ryc.3.8.ZapadliskotektoniczneDolinyśmierciwKalifornii.Widoknawschodnieobramowaniezapadli-
ska,mającecharakterprogutektonicznego,ujegopodnóżarozwijająsiępotężnestożkinapływowe.Na
pierwszymplanieaktywnepolewydmowe(fot.P
.Migoń)
46