Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prawaobywatelekmiałybyćprawamipartykularnegopaństwanarodowego.
Przedewszystkimsłużyćmiałyodbudowienarodowejpaństwowości.Toteżideegło-
szoneprzezemancypantówbliższebyłyzałożeniomfeminizmurelacyjnegoniżfe-
minizmuindywidualistycznego.Argumentacjanieopierałasięnawskazywaniuuni-
wersalnychcechłączącychkobietyimężczyzn.Cech,któremiałybybyćpodstawą
tychsamychprawiosobistejautonomii.Zamiasttegosojusznicyargumentowalina
korzyśćkobiet,nieodrzucająckategoriiróżnicy.Towniektórychwypadkachdopro-
wadzałodoodwróceniapanującejhierarchiipłci(BenedyktDybowski),dorozbicia
uniwersalniepojmowanejróżnicynaróżniceindywidualneorazdouznaniaodmien-
nychzadańkobietwrodzinieinarodzie.Podkreśleniewagimacierzyństwa,wycho-
wania,wspólnej,choćodmiennejwalkiwtrakciepowstańnarodowychbyłopokło-
siemzałożenia,żepodstawąstatusuobywatelaiobywatelkisąichzasługioddanena
rzeczwspólnotynarodowej.Wtejkonwencjimieszcząsięargumentyodwołującesię
dośmiercikobietwpołogu,nienapolubitwy,doichzasługwzbieraniudatkówna
rzeczdziałańwyzwoleńczych,dorodzeniaprzyszłychbohaterówipatriotycznego
wychowaniamłodzieży.Problematycznebyłorozróżnienie,wedługktórego„kobie-
tyimężczyźnibylipotemuznawanizaobywateliwzasadniczoróżnysposób:męż-
czyźniprzedewszystkimjakożołnierzeirobotnicy,kobietyprzedewszystkimjako
matki”38.Trudnojednakdopatrywaćsięjednego,wspólnegoprojektulegislacyjne-
go,którywynikałbyzewszystkichwskazanychpism.Wspólnymzałożeniembyło
ujęcieemancypacjikobietjakoczynnikasprzyjającegodobrunarodu-narodowemu
gospodarstwu,jakpisałotymUrban.Wwymiarzewskazanejmetaforyinny,kobie-
cypotencjałmiałbyćkluczowydlazaprowadzeniaporządkuiwspólnegoczuwania
naddobrempaństwa-domu.
Istotnapozostajerównieżmotywacjasojusznikówsprawkobietorazich(auto)re-
fleksja.Tadrugaobjąćmogłarolę,jakąwkwestiiemancypacjikobietodegraćmieli
mężczyźni.WtymmiejscuuwagęzwrócićnależynasłowaEdwardaPrądzyńskiego,
którynakartachOprawachkobietybezpośredniozwracałsiędomężczyzn:
Młodzieńcze,mężuiojcze!Kobieta,uroczyprzedmiotnamiętnychhołdówasamolubne-
gowładztwatwojego,dziśupominasięoczłowieczeństwoswoje;berłomyśliipracyztobą
dzielićpragnie.Dziejowyrozwójspołeczeństwastanąłjużpojejstronieibezsprzecznyjej
wtychusiłowaniachgotujetryumf.Złowrogiegłosyzgubnywtymzapowiadająprzewrót
iwfantastycznymwidmiekobiety-emancypantkijużwidząosieroconąrodzinę,zszarga-
nągodnośćniewiasty.Mężczyzno!Wtwoimręku.Jeżelitweserceumiłowałoto,copraw-
dziwiepiękneiszlachetne,nierzucajbezsilnegoprzekleństwananieuniknionypostęp
ludzkości.Rodzinazagrożona!Awięcwesprzyjjąmęskąsiłą!Starajsięzbliżyćdokobiety
38A.Phillips,Czyfeministkimuszązrezygnowaćzliberalnejdemokracji?,w:Przyszłośćdemokracji.
Wybórtekstów,wybóriwstępP
.Śpiewak,tłum.P
.Rymarczyk,Warszawa2005,s.287.
38rWPROWADZENIE
