Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
doktrynyczyhierarchiewartości.ZdaniemŚwiętochowskiegoopisywaneideemusia-
łypasowaćdoforemki,którąustrugałsobiefilozof.Owaforemkastałasięsymbolem
subiektywnych,prostychinieprawdziwychopinii.Dziśnazywamyjestereotypami.
Podobniewyglądaćmiałypracerodzimychtwórców:„jeżelitakbłądząmistrzowie,
cóżdopieromówićouczniach”64-zauważyłautor.Ouczniachiuczennicach-do-
dajmy-piszącychbezdostatecznejwiedzykolejnebroszuryiartykuły,wktórychna
podstawieosobistychprzekonańkrytycznierozstrzygająsprawykobiet.Ichobser-
wacjeunieważniazałożenie,wedlektóregodotychczasoweprawaizwyczajeokalecza-
łynaturękobiety,toteżichzdolnościumysłowe,fizyczneispołecznetraktowaćnale-
żyjakowyniknabytegokalectwalubjakoefektwyrodzeniasięnaturalnychzdolności.
MetaforątegostanujestopowieśćoChińczykachugniatającychciaładziewczątdo
uznawanychzaodpowiedniekulturowoformoraznarracjaWiktoraHugooCom-
prachicos,siedemnastowiecznychhandlarzachniewolników,którzyspłaszczalidzie-
ciomczaszki.ArgumentacjaPosłaPrawdyunieważniaćmawszelkienakazyizaka-
zywyznaczającerolękobietwspołeczeństwie.Rozwiązaniekwestiikobietprzynieść
mawprowadzeniejednejpodstawowejzasady-kształceniakobietnarównizmęż-
czyznami,adalej-dopuszczeniaichdowszystkichkierunkówpracy.Tylkotakbę-
dziemożnasprawdzićzdolnościimożliwościkobiet.Powyższaregulacjaodzwiercie-
dlaćmazałożeniateoretyczne.WpraktyceŚwiętochowskipoparłpierwszączęśćowej
zasady.Pisał:„[k]ażdyrozwójmaswojestopnie.Wrozwojurównouprawnieniako-
bietydlanasprzypadastopień-gruntownegoukształceniajej.Dalszychpostępów
aniwprowadzać,anizrzekaćsięniemożemy”65.Określonazaimkiemdzierżawczym
„naszakobieta”jestjeszczedzieckiem,któremusidojrzećisięukształtować,dopiero
wówczasteoriabędziemogłastaćsiępraktyką.
35latpóźniej,mówiącoZwiązkusprawykobiecejzogólnympostępemspołeczeń-
stwa,ŚwiętochowskiunieważnikonfliktmiędzyzwolennikamisądówNietzschego
iMicheleta:
Stałosięnamzupełnieobojętnym,czymózgkobietyjestcięższyczylżejszyodmęskiego,
czyjejduchokazałswąsiłęwtym,czywinnymkierunku;czyjestwskazanym,ażbyonapo-
szłatą,czyinnądrogą.Zagadnienie,dotyczącejejstanowiska,zmieniłoswąpostać:zbio-
logicznego,antropologicznego,psychologicznego,religijnegostałosięspołecznym,awtej
zmianiestraciłodawnąswąodrębnośćizłączyłosięzcałymsplotemzagadnieńwspółży-
cia,weszłojakoszczególnyprzypadekwogólnąsprawęwolności.Dziśteżrozwiązujemy
jedalekoszersząformułą66.
64Tamże,s.234.
65Tamże,s.235.
66A.Świętochowski,Związeksprawykobiecejzogólnympostępemspołeczeństwa,przemówienie,
„Prawda.TygodnikPolityczny,Społeczny,Literacki”1907,nr24,s.274.
46rWPROWADZENIE
