Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Czypotrzebnyjestnowyparadygmatrównoważeniaefektywnościisprawiedliwości?
gospodarekzapoczątkowanymjużwlatach70.XXw.podwpływemszokównafto-
wychiwymuszonegoniminaciskunaupowszechnianienowychtechnologii,które
przyczyniająsiędopowstaniazapotrzebowaniananowąjakośćkapitałuludzkiego
zdolnegodopozyskiwaniaefektówsynergicznychzkompetencjidołącznegoużyt-
kowaniawielorakichinnowacjiorazglobalizacjęliberalizacji.Brakzdolnościniepry-
watnejgospodarkicentralnieplanowanejdoinnowacyjnościiopartananiezgodnych
znaturąludzkąprzesłankachpolitykapodziałudochodówwedługkryteriumrówności
społecznej,zdefiniowanejzgodniezregułąHkażdemuwedługpracyodkażdegowe-
długzdolności”,ległyupodstawupadkutegosystemuekonomicznego.Natlereguł
podziałuniesprzyjającychproduktywnościpracyujawniasięrównieżproblemniena-
dążaniaUEzawzrostemPKBpercapitawUSAiinnychkrajach,wktórychkryteria
słusznościspołecznejsąpodporządkowaneefektywnościekonomicznej.Społeczeń-
stwatychkrajówsąjednakobarczone:znaczniewyższymiwskaźnikaminierówności
wpodzialedochodów,mniejszymiszansamiawansuzawodowegozwarstwuboższych,
trudniejszymdostępemdowiedzyiwykształcenia,uczestnictwawkulturze,większy-
miwskaźnikamiagresji,działańprzestępczych,nadużywaniauprzywilejowanejpozy-
cji,comanegatywnywpływnajakośćżycia.Ichograniczaniewiążesięzdodatkowymi
kosztamiobciążającymiwzrostgospodarczy.Pytanie,jakpodzielićdochódmiędzy
pracęainneczynnikiwytwórcze,wszczególnościzaśkapitał,wydajesięfundamental-
nedlajakościżyciaiproduktywnościczynnikówwytwórczych.
Burzliwyrozwójtechnologiiinformatyczno-telekomunikacyjnych,nanotechno-
logiiibiotechnologiipoprawiająwydajnośćpracy,zwiększajązapotrzebowaniena
wysokokwalifikowanychspecjalistówiograniczajązapotrzebowanienaniskoinie-
wykwalifikowanychpracowników.Podobnieglobalizacjaliberalizacjiizwiązanaznią
intensyfikacjahandluzagranicznegozmniejszająpopytnaniskokwalifikowanych
pracownikówizwiększająpopytnawysokokwalifikowanychpracownikówwkrajach
wysokorozwiniętych.Towarzyszątemudrenażmózgówzkrajówrozwijającychsię,
prekaryzacjapracyzwiązanaztrudnościamizeznalezieniempracyzgwarantowaną
podstawowąpensjąiubezpieczeniemzdrowotnym,rozwojematypowychformza-
trudnieniatymczasowego,awzwiązkuztymnarastanienierównościpłacowychna
poziomiegospodarkikrajowejiwskalimiędzynarodowej.Rośnieliczbadobrzepłat-
nychmiejscpracywymagającychwysokichkwalifikacjiiniskopłatnychniepewnych
miejscpracyzwiązanychzobsługąklasykreatywnej,spadazaśliczbaśredniopłatnych
miejscpracydlarobotników[Therborn,2015,s.43].
Nieodłącznymzjawiskiemglobalizacjiliberalizacjijestpowstawaniekorporacji
transnarodowych,deregulacjasektorafinansowego,ograniczanieinterwencjoni-
zmuekonomicznegopaństwaierozjainstytucjirynkupracy.Wwynikuliberali-
zacjiprzepływówzasobówmiędzygranicamiposzczególnychpaństwkorporacje
transnarodowedeterminująpoziomzatrudnienia,monopolizacjirynku,kontrolu-
jąotoczenieprocesuprodukcjiodtechnologiiprodukcji,przezcenyipopyt,styl
życia,manipulacjegustamikonsumentóważpowpływynaprocesylegislacyjne
wceluuzyskaniarozmaitychprzywilejówiatakispekulacyjnedrenującekapitał.
Zagarnianenienależnekorzyścimająwpływnasilnywzrostwynagrodzeńkadry