Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
I
1.N
AUKAOPIĘKNIEINAUKAOSZTUCE
.Wielomatoramiposuwałasięnaprzód
estetyka:uprawiajączarównoteoriępiękna,jakteorięsztuki,zarównoteorięprzed-
miotówestetycznych,jakestetycznychdoznań,stosujączarównoopisy,jakprzepi-
sy,zarównoanalizy,jakwyjaśnienia.
Zwykłosięestetykędefiniowaćjakonaukęopięknie;jednakżeniektórzy
estetycy—wprzekonaniu,żepojęciepięknajestnieokreśloneimętneiprzezto
nienadajesiędonauki—schodząnatorsztuki,definiująestetykę,jakonaukę
osztuce.Ainnichcąsięzajmowaćzarównopięknem,jaksztuką:oddzielająte
dwadziałyestetykiiuprawiająoba.
Obapojęcia—pięknaisztuki—mająniewątpliwieinnyzakres.Pięknowy-
stępujenietylkowsztuce,sztukazabieganietylkoopiękno.Mająteżinnezagad-
nienia:pięknoswojeisztukaswoje.Niektóreokresydziejówniewidziaływręcz
łącznościmiędzypięknemasztuką.Starożytnizajmowalisięzarównoteoriąpięk-
na,jaknaukąosztuce,ale—każdąoddzielnie,niewidzącpodstawydołączeniaich
zesobą.
Jednakżezrozważańosztucewyrosłozczasemtylemyśliopięknieitylemy-
śliosztucezrozważańopięknie,żeniepodobnarozdzielaćobudziedzin.Jeślista-
rożytnośćrozłączałaje,topóźniejszeczasyzbliżyłyjedosiebie,interesującsię
przedewszystkimpięknemartystycznymiestetycznąstronąsztuki.Zbliżeniedo
siebietychdwudziedzinjestwłaśnierysemhistoriiestetyki.Estetykmożewybie-
raćzagadnienia,zajmowaćsiępięknemczysztuką;aleestetykajakocałośćobejmu-
jezarównonaukęopięknie,jaknaukęosztuce,jestnaukąodwutorach.
2.N
AUKAOPIĘKNIEINAUKAOPRZEŻYCIACHESTETYCZNYCH
.Zwykłosięestety-
kęrozumiećjakonaukęoprzedmiotachpięknychisztuce;jednakżezawiera
takżerozważaniaoprzeżyciachestetycznych.Nawettych,którzybyliprzeko-
nani,żejedynymtematemestetykijestbadanieobiektywnegopiękna,badanieto
zaprowadziłodosprawsubiektywnych.Niemabowiemrzeczy,którejbyktośkie-
dyśnieuważałzapiękną,aniteżtakiej,którejbyktośkiedyśpięknanieodmówił.
Pięknejestdlakogośwszystkoalbonic—wzależnościodtego,jakązajmujepo-
stawę:czyjesttopostawaestetyczna,czyinna.Toteżwieluestetykówdoszło
wkońcudoprzekonania,żepodstawowympojęciemichnaukiniejestpiękno,lecz
