Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
I.ESTETYKAOKRESUARCHAICZNEGO
Wmuzyceichrytmmiałprzewagęnadmelodią
a
;melodiibyłowniejmniej
niżwmuzycenowożytnej,alerytmuwięcej.JakpisałpóźniejDionizjoszHalikar-
nasu,„melodieciesząsłuch,alepobudzagorytm”.Taprzewagarytmuwmuzyce
greckiejtłumaczysięm.in.tym,żebyłazłączonazpoezjąitańcem.
5.N
OMOS
.Początkimuzykigreckiejsięgałyeryarchaicznej;Grecyłączylije
zosobąTerpandra,któryżyłwVIIw.wSparcie.Rolajegopolegałanatym,żeusta-
nowiłnormymuzyki:początekmuzykiGrecywidzieliwięcwmomencie,gdy
ustanowionezostałystałejejnormy.NazywaliakcjęTerpandra„pierwszymustale-
niemnorm”.Formęzaśmuzycznąprzezeńustaloną(ustalonązresztąnapodstawie
dawniejszychpieśniliturgicznych)zwalinómos(
ÓfiuÔ˜
),czyliprawem,porząd-
kiem.NomosTerpandrabyłlirykąmonodycznąosiedmioczłonowejkompozycji.
CzterokrotnieuzyskiwałzwycięstwowDelfach,ażstałsięformąobowiązującą.
Stanowiłschemat,podktórypodkładanoróżneteksty.Pewnemodyfikacjewpro-
wadziłdońpóźniejTaletasKreteńczyk,czynnyrównieżwSparcie,który(wedle
Plutarcha)dokonał„drugiegoustalenianorm”.Normyzmieniłysię,alemuzyka
greckaaniwtedy,aninigdypotemnieprzestałapodlegaćnormom.Najściślejzaś
przestrzegałaichwzłotychswychwiekach,toznaczywwiekuVIiV
.Samanazwa
„nomos”,czyliprawo,dawaławyraztemu,żeuprawianiemuzykibyłowGrecji
uregulowanenormami,mającymicharakterobowiązujący.Jeszczepóźnygrecki
muzykologPlutarchnapisze:„Cechąnajwyższąinajbardziejmuzycewłaściwąjest
zachowywaćwewszystkimwłaściwąmiarę”.
Normybyłyjedne,tesamedlakompozytoraidlawykonawcy
.Tegonowożyt-
negoprzeciwstawieniawstarożytnościwłaściwieniebyło.Kompozytorbyłbardziej
skrępowanyniżwczasachnowych,natomiastwykonawcabyłswobodniejszy
.Kom-
pozytordostarczałtylkoszkieletutworu,którywykonawcawypełniał;wpewnym
sensieobajbylikompozytorami.Aleswobodaichkompozycjibyłaograniczonaprzez
ustalonenormy
.
c.POEZJA
1.D
OSKONAŁOŚĆ
.WielkaepicznapoezjaGrekówpowstałazapewnewVIII
iVIIwieku:IliadawVIII,OdysejawVII.ByłypierwsząwEuropiespisanąpoezją,
aodrazumiaływsobienieprześcignionądoskonałość.Niemiałypoprzedników,
alebyłyopartenaustnejtradycji,choćwostatecznejpostacispisanebyłyprzezge-
nialnychpoetów.Mimowielkichpodobieństwbyłydziełemdwóchróżnychludzi:
a
H.Abert,DieStellungderMusikinderantikenKulturw«DieAntike»,XII,1926,s.136n.
