Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.ESTETYKAOKRESUARCHAICZNEGO
poezjajestczarowaniem.Chorejateżprzezswąekspresyjnośćdałapodstawędo
wytworzeniapierwszejteoriipochodzeniasztuki:żejestnaturalnymwyrazem
człowieka,jestdlaniegokoniecznością,objawemjegonatury.Tasztukaekspresyj-
naprzyczyniłasięteżdowytworzeniawświadomościGrekówdualizmupomiędzy
poezjąimuzykązjednejstronyasztukamiplastycznymizdrugiej;długoGrecynie
widzielizwiązkupoezjizplastyką,bopoezjabyładlanichekspresją,aplastykinie
myśleliinterpretowaćekspresyjnie.
b.MUZYKA
1.Z
WIĄZEKZKULTEM
.Muzykajednakżedośćwcześniewyodrębniłasię
wGrecjizpierwotnejtrójjedynejchoreiiprzejęłaodniejfunkcjęgłównejekspre-
syjnejsztuki,wyrazicielkiuczuć
a
.Utrzymałaprzytymzwiązekzreligiąikultem.
Różnejejformypowstałyzkulturóżnychbogów:peanbyłśpiewanynacześć
Apollina,dytyrambzaś,śpiewanychórempodczasświątwiosennych,nacześćDio-
nizosa;prozodieśpiewanopodczasprocesji.Muzykabyłaskładnikiemmisteriów,
śpiewakOrfeuszuchodziłzajejpoczątkodawcę,taksamojakzapoczątkodawcę
misteriów.Związekjejzreligiąutrzymałsię,mimożeweszładouroczystości
świeckich,publicznychiprywatnych.Traktowanojąjakoszczególnydarbogów.
Przypisywanojejszczególnewłasności,siłęmagiczną.Wierzono,żeinkantacja
(
l
,Ôȉ‹
)mawładzęnadczłowiekiem,odbieramuswobodędziałania.Sektyorfickie
przyjmowały,żestosowanaprzeznieoszałamiającamuzykachwilowoprzynaj-
mniejwyrywaduszęzwięzówciała.
2.Z
WIĄZEKZTAŃCEM
.Muzykagrecka,nawetpowyodrębnieniusięztrójje-
dynejchorei,zachowałaswójzwiązekztańcem.Śpiewacydytyrambuprzebrani
zasatyrówbylizarazemtancerzami.Greckiwyraz
¯ÔÚ‡ÂÈÓ
(choreúein)miałdwa
znaczenia:tańczyćwzespoleiwzespoleśpiewać.„Orkiestra”,czylitomiejsce
wteatrze,gdziebyliumieszczeniśpiewacy,wzięłaswąnazwęod
fiÚ¯ËÛȘ
,
(órchesis)
—taniec.Śpiewakgrałsamnalirze,achórwtórowałmutańcząc.Taniecgreckibył
więcejmimikąniżtańcemwściślejszymznaczeniu.Ruchyrąkznaczyływnimnie
mniejniżruchynóg.Istotąjego,taksamojakmuzykigreckiej,byłrytm.Byłtota-
niecbezmaestriitechnicznej,bezwystępówsolowych,bezobrotów,bezszybkich
zwrotów,bezobjęć,bezkobiet,bezerotyki.Alebyłsztukąekspresji,taksamojak
muzyka.
a
R.Westphal,GeschichtederaltenundmittelalterlichenMusik,1864.—F.A.Gevaërt,Histoire
delamusiquedel’antiquité,2t.,1875/1881.—K.v.Jan,MusiciauctoresGraeci,1895.—H.Riemann,
HandbuchderMusikgeschichte,I.—J.Combarieu,Histoiredelamusique,I,1924.