Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
118
DRUGIOKRESFILOZOFIISTAROŻYTNEJ
E)P
ISMAPOETYCZNE
.ZtejgrupyprzechowałsięjedyniefragmentPoetyki,traktu-
jącygłównieotragedii.
PrzechowanepismaArystotelesastanowiątylkoczęśćtego,conapisał,aleczęść
ważną,bościślenaukowąidającąpojęcieocałokształciejegopoglądów.
ORIENTACJA
naukowaArystotelesa.Dziedzinąnauki,którązajmowałsięnajwię-
cejiwedlektórejmodelowałswepojęciafilozoficzne,byłabiologia;mówiącobycie
miałnamyśliprzedewszystkimżywejednostki.Naukataodegraławjegosystemietę
samąrolę,cowsystemiePlatonamatematykaimatematyczneprzyrodoznawstwo,któ-
reArystotelesznałmniejimniejuwzględnił.Taróżnicaorientacjinaukowejwyjaśnia
poniekądróżnicewfilozoficznychpoglądachobumyślicieli.
POPRZEDNICY.
ArystotelesbyłuczniemPlatonaichoćzwalczałjegozasadni-
cządoktrynęidej,jednakprzejąłodniegoniezmierniewielepoglądów.Nawettakie
specjalnieArystotelesowskiepojęcia,jakpojęciecelu,duszy,Boga,byłyprzekształcenia-
miodpowiednichpojęćPlatona.SiłatwórczaArystotelesanieleżaławdziedzinienaj-
ogólniejszychzagadnień,leczwłaśniebardziejszczegółowych;Platonbyłtwórcązasad,
aArystotelesjrozwiniętychteorii.
Zdrugiejstronyzależnybyłodszkółlekarskich,którymzawdzięczałnie
tylkoswewiadomościbiologiczne,aleicałyempirycznyirealistycznytrybmyślenia.To
dwojakiedziedzictwojPlatonailekarzyjbyłotrudnedouzgodnieniaistanowiło
źródłowielorakichtrudnościwsystemieArystotelesa.
Arystoteles,historyknaukiiniepospolityerudyta,znałiuwzględniał,jaknikt
przedtem,poglądyfilozoficzneinaukowe,dawniejszeiwspółczesne.Usiłowałodnaleźć
wkażdymjegoparticulamveriistworzyćsyntezę.
ROZWÓJ.
1.ArystotelesrozpocząłswądziałalnośćwAkademiijakozwolennikPla-
tońskiejdoktryny.Wdialogach,jakiepisałwówczas,głosiłteorięidej:„pierwsząfilo-
zofię”pojmowałjakonaukęobyciesamoistnymiwiecznym,wyznawałteżnaukę
oanamnezieinieśmiertelnościduszy,rozwijałetykęnormatywną,stawiającąludziom
celetranscendentne.WtymokresiepowziąłjużplanpóźniejszychswychdziełiwMe-
tafizyceiFizyce,choćbyłypotemprzeredagowane,niektóreczęścimającharakterjeszcze
platoński.WtymokresieukształtowałysięlogicznepoglądyArystotelesa.
2.JeszczezażyciaPlatonaArystoteleswystąpiłprzeciwnauceoideach;zwrotten
zaznaczyłsięwniektórychdialogachpisanychjeszczewAkademii,np.wdialoguOfi-
lozofii.PoopuszczeniuAkademii,wAssos,AtarneusieiStagirzesformułowałpozytyw-
niedoktrynę,którazastąpiłamunaukęPlatońską:byłatodoktrynateologiczna.Naj-
sławniejszepomysłymetafizyczneArystotelesajteoriatranscendentnegoBoga
itranscendentnegorozumu,teleologiczneprzyrodoznawstwoiteologicznaetykajpo-
wstaływłaśniewtejepoce.SzkicówczesnegopoglądunaświatArystotelesaprzechował
