Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PARMENIDESISZKOŁAELEJSKA
41
C)WnastępnejpoZenoniegeneracjizwolennicyfilozofiieleackiejnietworzyli
jużoddzielnejgrupy,aleznaleźlisięwobuwielkichgrupachfilozoficznychtegookre-
su:zarównowśródsofistów,jakiwśróduczniówSokratesa;wśródpierwszychkontynu-
atoremeleatówbyłzwłaszczaGorgiasz,wśróddrugichjtzw.szkołamegarejska.Aleci
następcyParmenidesaodbiegalicorazdalejodpozytywnychbadańmistrzanadnaturą
prawdziwegobytu;ichpoczynaniadialektycznebyłyjużtylkonegatywne.
G
ORGIASZ
zLeontinoinaSycylii,któryżyłwgranicachmiędzy483a375r.,
aw427r.bawiłjakoposełswegomiastawAtenach,pierwotnieuprawiałfilozofię
przyrodywduchuEmpedoklesa,potemzaśdziałałjakoretor,sofistailiterat,apo
troszeijakofilozof.
ZpismajegoOprzyrodzieprzechowałysiętylkotrzytezynihilistyczneisceptyczne,
uzasadnianewsposóbwyraźniezależnyodeleatów
,azwłaszczaodZenona.Tezytebrzmią:
1)niemanic,2)gdybynawetbyłocoś,toniebyłobypoznawalne,3)gdybynawet
byłopoznawalne,toniemogłobybyćprzedmiotemporozumieniamiędzyludźmi.Naj-
oryginalniejszebyłouzasadnienieostatniejtezy,polegającenatym,żeznakjestróżnyod
tego,coprzezeńoznaczone:jakżemożnakomunikowaćsłowamiprzedstawieniebarwy,
skorouchosłyszyniebarwy,leczdźwięki?
TezyGorgiaszawyglądająnażartretora,którychcepokazać,żewszystkiegomoż-
nadowieść.Ajednakbyłypoważnierozważanewstarożytności.Nieznaczytowszakże,
abyGorgiaszbyłnaserioprzekonany,żenicniemaiżeniczegoniemożnapoznaćani
innemuzakomunikować.IntencjaparadoksówGorgiaszabyłazupełnietasama,coZe-
nona.Odkrywałtrudnościlogiczne,aniechjerozwiąże,ktomoże.
D)S
ZKOŁAMEGAREJSKA
.SzkołamegarejskabyłazałożonaprzezEuklidesa.Na-
leżałondonajbliższegoSokratesowigrona,alełączyłygozSokratesemstosunkira-
czejosobisteniżfilozoficzne.Wfilozofiiswejbyłbliskieleatom,twierdził,żeistnieje
tylkojedność.
Szkołajegozwanabyłaerystyczną,gdyżzaszczepiłwniejerystykę,tj.kunszt
prowadzeniasporówiprzekonywaniaprzeciwnikabezwzględunato,gdzie
słuszność.Erystykabyładialektykązdeprawowanąprzezto,żeutraciłaswójcel:szu-
kanieprawdy.Zresztąoperowałatymisamymisposobami,codialektykaZenona:tropi-
łasprzecznościiantynomie;gdziezaśichniebyło,tamjewytwarzała.
Niektórezantynomiimegarejskichzasługująjednakżenauwagęipamięć:for-
mułująone,przeważniewformieprzykładowej,istotnetrudnościlogicznelubseman-
tyczne.NajbardziejznaneznichprzypisywanesąnieEuklidesowijuż,leczuczniowi
jego,Eubulidesowi:1)Kłamca:jeżelikłamcamówi,żekłamie,tozarazemkłamie
imówiprawdę.2)Elektra:oOrestesieElektrawie,żejestjejbratem,alegdyzasło-
niętystanąłprzednią,Elektraniewietego,cowie.3)Łysina:ktostracijedenwłos,
niestajesięjeszczełysym,drugiwłosutraconyteżniestanowiłysiny;kiedyżzaczyna
sięłysina?4)Rogacz:rogówniezgubiłeś,aczegośniezgubił,toposiadasz,więcpo-
siadaszrogi.
