Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
JERZYMATERNICKI
Osobnąsprawąjestto,jakpojmowanohistoriępowszechną.Nawiązującdo
jednejzwypowiedziS.Zakrzewskiegonatentemat,możnapowiedzieć,żenie-
rzadko,możenawetnajczęściej,patrzononanią,nzestanowiskapartykularnie
polskiego”84.
Powracającdopostawionegowewstępnejczęścitychrozważańpytania,mo-
żemystwierdzić,iżhistorycypolscywypowiadającżneopinieoRosjiiEuro-
pieZachodniej,wmałymtylkostopniumoglijeoprzećnawłasnychbadaniach
źródłowych,dotyczącychRosjiiZachodu.Decydująceznaczeniemiałotubezpo-
średniedoświadczeniedziejówiutrwalonaonichpamięć.
Polskiebadanianadhistoriąpowszechnąśredniowiecznąinowożytnąroz-
winęłysięnadobredopieropo1918r.85.Warunkidojejuprawianiauległywów-
czasznacznejpoprawie.Przybyłobadaczyspecjalizującychsięwtejdziedzinie,
wkonsekwencjiwzrosłanietylkoliczbapublikacji,aletakżepodniósłsięichpo-
ziomnaukowy.Wpewnychobszarachbadańzaczęliśmykonkurowaćzhistorio-
graamiinnychkrajów.Wyrazempostępuwpolskiejhistoriograidziejówpo-
wszechnychbyłoteżopracowaniepoważnegokompendiumnaukowegowpostaci
WielkiejHistoriiPowszechnej(7t.,1934-1939).
JerzyMaternicki(Rzeszów)
PolishStudiesofWorldMedievalandModernHistoryBefore1918
Summary
Asearlyasinthe18thcenturyPolishhistoriansoptedforstudyingnationalhistoryin
connectionwithworldhistory.Itwaspostulatedtoresearchthepastofotherstatesandnations.
Inthe19thand20thcenturiesthesepostulateswerecommonlyacceptedbuttheirimplementation
encounteredmanyobstacles.Politicalconditions(lackofstatehoodness)resultedinthefactthat
Polishhistorians’attentionwasfocusedonnationalhistoryforaverylongtime.Overtherst
thirtyyearsofthe19thcenturyacertainprogresswasmadeintheeldofthehistoryofSlavs.
JoachimLelewelmadeasignicantcontributiontothestudiesofworldhistory.Attheageof
positivismafewhistoriansappearedwhodevotedmuchattentiontothehistoryofothercountries
andnations.Asignicantincreaseintheirnumberwasnotedin1900-1918.Moreorlesscomplete
worksonthehistoryofItaly,France,Germany,Russiaandothercountrieswerecreated.Many
84Por.S.Zakrzewski,Historiograapolskawobecwskrzeszeniapaństwa,s.218-219.
85Oczywiścieniestałosiętoodrazu.WpierwszychlatachIIRzeczypospolitejukazałosię
niewieleznaczącychpracpoświęconychhistoriipowszechnejśredniowieczaiczasównowożyt-
nych.Świadectwemwciążjeszczeutrzymującychsięzapóźnieńwtejdziedziniebyłfakt,iżwwy-
danymw1924r.poradnikudlastudentów,wczęścinoszącejtytułnHistoriapowszechna”,wśród
26dziełzalecanychstudentomniebyłożadnejpracypolskiej,ajedyniepracehistorykówniemiec-
kich,francuskich,angielskich,rosyjskichiin.Tylkojednaznichbyłatłumaczonanajęzykpol-
ski.Por.Studiumhistorycznenauniwersytecie.Poradnikdlastudentówpierwszegoroku,Warsza-
wa1924,s.27-33.