Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdJoannyChmielewskiejdoOlgiRudnickiej.Retorykahumoru...
23
tegoproblemuwteoriiretoryki32,zajedenzdowodówkształcącego
oddziaływaniaomawianychdziełniechposłużypowieściowatopono-
mastyka.ZapalniczkaiZabójczyspadekskrupulatnieodtwarzająto-
pografięwspółczesnejWarszawyijejokolic,Odrobinafałszerstwa–
Katowic,aZacisze13–Śremu,czymniewątpliwieuwodząodbiorców,
zwłaszczapochodzącychztychmiastlubjezautopsjiznających33.
Trudnoteżtwierdzić,żeoweczterypowieścinierealizująceluwy-
chowawczego,osiągajągobowiemnietylkodziękiodwołaniusiędo
schematukryminalnego,leczrównieżprzezwłączeniedońfabularnego
schematuromansowego34.Historiomzbrodniwtychpowieściachnie-
odłącznietowarzysząhistoriemiłości,które–jakwkażdympowieścio-
wymromansie–kończąsię,wnajlepszymprzypadku,albosugestią
szczęśliwegofinałumiłosnychperypetiiwmałżeńskimstadle(Zapal-
niczka,OdrobinafałszerstwaiZacisze13),albofabularnieprzedsta-
wionymzawarciemślubu(nawetdwóch!)wrazzzapowiedziąprzyjścia
naświatowocuprawdopodobnietegodrugiego,jużudanego(Zabójczy
spadekuczuć),związku.Owozwieńczeniefabułyklarowniehierar-
chizujepreferowanysystemwartościetycznych,wpajafundowanena
nich,pożądanepostawyorazdookreślaodbiorcę(adokładniej–jego
płeć,oczymjeszczebędziemowa).
Kształcąceiwychowawczefunkcjeomawianychpowieściniesą
jednaknajważniejsze.Redundantnieuzyskiwanyefekthumorukaże
upatrywaćdominantywściśleznimipołączonejfunkcjiestetycznej.
Przejawiającysięwfabule,główniezaśwnarracji,humorsłużyprzede
wszystkimnzachwyceniuodbiorcy,sprawieniumuprzyjemności”–jak
otejfunkcjiinteresownegondelektowaniasię”piszeMirosławKorolko35.
Oczywiściedelektowaniesięhumoremniestajesięudziałem
każdejzomawianychpowieściwrównymstopniu,główniezewzględu
najegozróżnicowanąjakość,conajłatwiejdostrzecnietylezteksto-
wej,ilezkomunikacyjnejperspektywy.Takżewujęciuretorycznym.
32J.Ziomek,Owspółczesnościretoryki,[w:]idem,Praceostatnie,Warszawa1994,
s.141.
33Charakterystycznysądopoznawczych,szczególniepodwzględemtoponomastycz-
nym,walorachpowieści,wtymprzypadkuOdrobinyfałszerstwa,pojawiasięwjednej
zinternetowychrecenzji:nInteresującedlaosóbznającychKatowicemożebyćto,żepi-
sarkawodziswoichbohaterówpoulicachstolicyGórnegoŚląska.Jeśliwięcmamywso-
bieciekawość,możemypodążyćtropemJoli,Aldony,czynawetłajdaczącejsięAlusiina
nowospojrzećnamiejscadobrzenamjużznane”;http://prowincjonalnenauczycielstwo.
blogspot.com/2008/06/marta-obuch-odrobina-faszerstwa.html[datadostępu:22.09.2012].
34J.Bachórz,Romanswpowieści.(Owątkachmiłosnychwpowieściopisarstwie
polskimokresumiędzypowstaniowego1831-1863),[w:]Tekstifabuła,red.Cz.Nie-
dzielskiiJ.Sławiński,Wrocław1980.
35M.Korolko,op.cit.,s.46.
