Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Imaginauci.PismowyobraźniwpoezjiB.Leśmiana,J.Czechowicza,K.KamilaBaczyńskiegoiT.Nowaka
jedyniepunktowo,historiakategorii(wrozmaitychujęciachodmitograficznegodopsy-
chologicznego)interesujemniejedyniewzwiązkuztwórczościąpoetów32.
PrzyjmujęwyobraźnięzapierwszytematdziełLeśmiana,Czechowicza,Baczyńskiego,
Nowaka,zasadęustanawiającąichświaty.Dokonujęwięcznaczącegoprzewartościowania
wstosunkudodotychczasowychpracpoświęconychtymautorom;zwykłosiębowiem
podkreślaćwnichrolęmituczybaśni-pojęćwobecwyobraźniwęższych;cotymbardziej
każezapytaćokontekst,októrymtapoezjasamaniejakoopowiada.
Wyobraźniawystępujewmojejksiążcewpodwójnejroli:tematupoezjiikategoriiin-
terpretacyjnej.Takiepostawieniekwestiiwymagachoćbymarginesowegoodniesieniasię
dofrancuskiejkrytykitematycznej,którabadadoświadczeniawyobraźni:nwyobrażenia
-piszeMarekBieńczyk-oznaczajątupewneemocjonalnepostawy,zmysłowezachowa-
nia,spontanicznereakcje,aniestatyczneprzedstawienia,powiązanezespekulacjąfilozo-
ficzną”33.obrazy,tematyzdradzającharakterkluczowychdoświadczeńimaginacji,niemu-
sząbyćjednaktożsamezautorefleksją.Mniezaśbędzieinteresowałosamoopowiedziane
wwierszachdoświadczeniekreacyjności,wynikającestądprzeświadczenie,żejęzykpo-
etyckimamocstwarzania,powoływaniadoistnienia,anajdonioślejszeopowieściimagi-
nautyczneniesąwypowiadanewprost.
opisaniefunkcjiwyobraźniwpoezjiLeśmiana,Czechowicza,BaczyńskiegoiNowa-
kaokazujesiękluczowedladziejówXX-wiecznejliteraturypolskiej,dostrzeżeniejejroli
prowadzidonowychdystynkcji,pozwalawyróżnićobokpoezjimimetycznejinierefe-
rencjalnej,poezję,którazjednejstronyopowiadaometafizycznympostrzeganiufunk-
cjisłowa,zapisu,zdrugiejstrony-ijednocześnie-otegorodzajuwierzezaświadcza,
tworzywjęzykuosobnąrzeczywistość.Tojęzykjestpodstawowąmateriąwyobraźni,
jegorolaniesprowadzasiędomechanizmówmetaforycznych.oworozpoznanienależy
podkreślić,istniejebowiemwbadaniachnadpoezjątendencjadoizolowaniawyobraźni
odjęzyka,prostegoutożsamianiaobrazówzmotywami.Mojeujęcie-polemicznewobec
takiejperspektywy-zmierzadostwierdzenia,żekreacyjnośćprzejawiasięwłaśniewję-
zyku,zajegosprawądążydoustanowienianierozróżnialności,rozumianejtuzaHan-
sem-GeorgiemGadamerem34.
32
Wtrakcieprzygotowywaniatejksiążkidodruku,ukazałasiępracaMartyMatyldyKani,Żywioływy-
obraźni.Owyobrażaniuiprzeobrażaniu,Kraków2014.Rozprawawdużejmierzepoświęconamyśli
GastonaBachelarda,Jeana-PaulaSartre)aiHaroldaBloomadotyczykształtowaniasiępodmiotuwy-
obrażającego.
33
M.Bieńczyk,Czarnyczłowiek.Krasińskiwobecśmierci,Gdańsk2001,s.11.okrytycetematycznej
m.in.:J.-P
.Richard,Wstępdostudium„ŚwiatwyobraźniMallarmégo”,przeł.W
.Błońska,w:Współ-
czesnateoriabadańliterackichzagranicą.Antologia,t.1,oprac.H.Markiewicz,Kraków1976,s.398-
425;M.Głowiński,Francuskakrytykatematyczna,nPamiętnikLiteracki”1971,z.2;SzkołaGenewska
wkrytyce.Antologia,wybórH.Chudak,przedmowaM.Żurowski,Warszawa1998.
34
Cyt.za:J.T.B.,33-53.
