Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Rozdziałdrugi.Historia
6.RewolucjaprzemysłowawEuropieŚrodkowo-
-Wschodniej
opóźnienie
gospodarcze
Europy
Środkowo-
-Wschodniej
WstosunkudozachodniejczęścikontynentuprzemysłwEuropiePołudniowej
iWschodniejbyłzdecydowaniezacofany.NaprzełomieXVIIIiXIXwiekuwe
wschodniejczęściNiemiec,Austrii,atakżewRosjiiTurcji(władającejEuropą
Południowo-Wschodnią)przeważałorękodzieło,amanufakturypojawiały
sięwyjątkowo(m.in.naziemiachpolskich).Wrolnictwiedominowałsystem
gospodarkifeudalnej.Stopnioweosłabienie,awrezultaciezaniksystemufeu-
dalnegouruchamiałprocesuwalnianiasiłyroboczejzrolnictwaiskierowaniajej
dorodzącegosięprzemysłufabrycznego.Punktemzwrotnymbyłouwłaszczenie
chłopów.Zarównoztychpowodów,jakizpotrzebymilitaryzacjiprodukcji(na
potrzebyzbrojącychsięarmii)udzielanonowopowstałymprzedsiębiorstwom
wieluulg,comiałowprzyszłościskutkowaćwzrostemzatrudnieniaiwpływów
podatkowych,aprzedewszystkimprzewagąpotencjaługospodarczego.Urucha-
mianowtymcelusystemzamówieńrządowychorazpreferencjikredytowych
(zupełniejakwspółczesnyinterwencjonizmpaństwowy).
RozwójprzemysłuwRosjizostałzapoczątkowanydziękiimportowinarzędzi
imaszynzEuropyZachodniej.W1805r.wPetersburguzastosowanowprze-
myślewłókienniczymnapędparowy.Nowocześniejszetechnikiprodukcjiiwy-
dobyciawprowadzonotakżewhutnictwieigórnictwie.Oceniasię,żepoziom
umaszynowieniaprzemysłuangielskiegoz1840r.Rosjaosiągnęławlatach20.
XXwieku.PoczątekwyraźnegorozwojuprodukcjiprzemysłowejwRosjinastą-
piłwlatach1865-1890.Interesujące,żezarównowschodniaczęśćPrus(wtym
ziemiepolskie),jakiŚląsknieodróżniałysięznaczniepoziomemwytwarzania
odwschodnichsąsiadów.Jedynienaziemiachczeskichodnotowanoznaczne
zaawansowaniemetodprodukcjiprzemysłuwłókienniczegoorazwydobycia
wgórnictwie.Wporównaniuzpoziomemprzemysłubrytyjskiegobyłotojed-
nakopóźnienierzędu40lat(wprzypadkuRosjiopóźnienieocenianona80lat).
Naziemiachwchodzącychwskładmonarchiihabsburskiej(pozaCzechami
iAustrią),czylinaziemiachpolskichoraznaWęgrzech,początkirozwoju
przemysłuwłókienniczegodatowanesąnalata1840-1870,aleprawdziwy
jegorozwójprzypadłnalata80.i90.Opóźnienietoprzetrwało(awłaściwie
pogłębiłosię)wXXwieku(ijestliczonenaok.50-100lat).
7.Rozwójgospodarczywkrajachazjatyckich
rozwójgospo-
darczywAzji
ChinynapoczątkuXIXwiekubyłymocnopenetrowaneprzezrozwiniętepań-
stwaeuropejskie(głównieAnglię).Szczególnieniechlubniewpisałasięwte
