Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Rozdziałdrugi.Historia
wpóźniejszymwieku)przezdobroczynnośćanipodobnegotypudziałalność.
JakwskazywałMalthus,ngłód,zdajesięjestostatniminajstraszniejszym
środkiemdziałanianatury.Siławzrostuludnościjestotylewiększaodsiły
produkcyjnejziemi,żeprzedwczesnaśmierćmusiwpewnejmierzewjakiś
sposóbdotknąćrasęludzką.Występkiludzkiesączynnemiiskutecznemi
środkamidepopulacji.Onejakobywyprzedzającałątąwielkąarmję,niosącą
zniszczenie,aczęstoonekończądzieło.Jeśliniedopisująchoroby,epidemje,
zarazyiplagiposuwająsięwstrasznympochodzieisiejązniszczenie.Jeśliby
zniszczeniebyłojeszczeniewystarczające,wówczaswkraczamożnainie-
uchronnaklęskagłodu.Swympotężnymnaciskiemutrzymujewrównowadze
ilośćludnościzilościążywnościnaświecie”4.Taswoistadoktrynamiałaima
sporowyznawców.Byładopewnegoczasustosowanawpraktycewkrajach
słaborozwiniętychorazwChinach.Kłamjejzadałatzw.zielonarewolucja
wkrajachrozwijającychsię,szczególniewIndiach,gdziezwiększonowielo-
krotnieprodukcjężywnościprzeznowetechnologieiwykorzystanienawozów
sztucznych,wśladzaczymposzłostopniowezmniejszaniesięprzyrostu
naturalnegowskutekzmianspołecznych.WChinachopanowanonatomiast
problemdemograficznyprzezkontrolęurodzin.
Wopublikowanychwmaju2015r.wynikachbadańzespołuprof.Paolo
D’Odoricowskazanojednak,żerośnieliczbakrajówuzależnionychodimportu
żywności.Wkrajachtychobserwowanyjestteższybkiwzrostdemograficzny,
cobezpośredniowiążesięzwyczerpaniemzasobuziemiuprawnejiogranicze-
niemdostępudoźródełwody.Zbadańtychwynika,żeodwielulatwielkość
produkcjiżywnościnienadążazawzrostemludności,ztymżenierównowaga
tazwiększyłasięnaprzestrzeniostatnich20lat5.
InnązasługąMalthusabyłozakwestionowanienprawarynków”J.B.Saya,
azwłaszczajegomechanicznegodostosowywaniasiępopytudopodaży.Uzasad-
niałonmożliwość,zjednejstrony,nnadprodukcji”
,azdrugiej-niedostateczne-
gopopytu,wczymnwyprzedził”znaczniepóźniejszewątpliwościJ.M.Keynesa.
praworynków
Saya
Jean-BaptisteSaypoczątkowozajmowałsiędziałalnościąubezpieczeniową,
późniejbyłprofesoremCollegedeFrance.NajsłynniejszejegodziełoTraité
d)économiepolitique(1803)zawieratzw.praworynków,wedługktóregopro-
dukcja(podaż)wywołuje(poprzezwydatki)globalnyirównoważącysiępopyt,
czylizakładapowrótdorównowagirynkowejwdłuższymokresiedziękiswo-
bodnemukształtowaniusiępodażyidostosowującemusiędoniejpopytowi.
Zbytwysokacenapracy(czylipłaca)spowodujewzrostliczbybezrobotnych,
4Por.T.R.Malthus,Prawoludności,tł.K.Stein,Warszawa1925,s.89,90.
5Por.S.Suweis,J.A.Carr,A.Maritan,A.Rinaldo,P
.D’Odorico,Resilienceandreactivityof
globalfoodsecurity,PNAS2015112(22)6902-6907.
