Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IrenaBogaczowa-Obogactwieizmianachsłownikadzieciprzedszkolnych
19
wiłotowydzieleniewobrębietegomateriałuwielugrupsemantycznych.Czasowniki
wyrażająróżneczynności,stany,posiadająpostaćdokonanąiniedokonaną,stronę
czynnąizwrotną,mówiąoczynnościwielokrotnejijednokrotnej.Hasłasłownikowe
sąsklasyfikowanewedługkategoriigramatycznych.Otowybraneprzykłady:
dachCgórnenakryciebudowlizabezpieczającejąodopadów):Domniemadachu
(4,6);Śniegnadachuidachówniewidać(5);Piłkaskakałanadachu(5,5);Bociany
nadachumajągniazdo5,6:Aledach!(5,9);Jaksiętendachbuduje?(6);Nadachu
/jestgniazdo/(6,2);Widziałtakąbabęjagę,cosiedziałanadachu(6,6)(Dor.s.v.,zn.1).
kształtCzewnętrznywyglądjakiegośprzedmiotu;forma,zarys,sylwetkajakie-
gośprzedmiotu):Uszkamalutkielmakangurlwkształciepatyczka(6,3);Fioletowy
/kwiat/wkształciedzwoneczka(6,5);Grzybwkształcieowalnym.Kształttokształt.
Rozumiem,aleniewiem,jaktopowiedzieć(6,11);Owocroślinywkształciekulki
(7,2);Makształtokrągłylorzech/(7,6)(Dor.s.v.,zn.1).
malować1.Cpowlekać,pokrywaćcośfarbą,lakierem):Malowalismypędzelkami
owoce(5,7);Malująnablachachllakierująblachy/(6,2),(7).2.<tworzyćobraz,dzieło
malarskie,pokrywaćcośmalowidłami,wzorami’:Dzisiajbawiłamsię,malowałam
(4,11);Jaśliczniewłaśniemaluję(5);Mamksiążeczkętaką,cosięmaluje(5,6);Ale
jamaluję(6);Szlaczkimalowałem(6);MalujemywprzedszkoluKw(6),(6,1),(6,3),
(6,5),(7)(Dor.s.v.,zn.1).
przylecieć,przylatywać1.Cprzybyćlecąc,unoszącsięzapomocąskrzydeł):
Przyleciałyłabędzie(6);kaszkajest,słoninkajest,aoni/!/niechcąprzylatywać,jeść
/sikorki/.2.Cprzybyćgdzieśszybko,wpośpiechu,biegnąć):ZobaczCzarekprzyleciał
zanami(5);Atunaglelisprzyleciał(6,11)(Dor.s.v.,zn.1).
skrzydło1.Cnarządlotuuniektórychzwierzątkręgowych,owadów):Zeskrzy-
dłamiżółtymibył/motyl/(4,11);Gołąbekmaskrzydłaimotylek(5);Toptaktylko
ruszaskrzydłami/niesamolot/(6);Sowamajakbybrwiczarne,skrzydła(6,11);
BocianodfrunąłzezdrowymskrzydłemKw(7),(6),(6,1),(6,3),(6,5),(7,4).2.<jeden
zdwupłatównośnychprzytwierdzonychzbokudokadłubasamolotu’:Jesttakisamo-
lot,coruszaskrzydłami?(6)(Dor.s.v.,zn.1,2).
Analizasłownictwapodwzględemznaczeniowymwyróżniawarstwęwyrazów
symbolizującychiszeregujących.Cechyprzedmiotów,zjawiskiczynnościokre-
ślająprzymiotniki(606),przysłówki(250)orazzaimki(72).Wyrazyszeregujące
(liczebniki,przyimki,spójnikiipartykuły)-zwyjątkiemjeszczeliczebnika-są
stosowanewłaściwie.
Chronologicznyukładmateriałuwzakresiehasełsłownikowychpozwala
dostrzecszybkiwzrostzasobuleksykalnegodziecistarszych.Cezurasześciulat
jestbardzoistotnadlarozwojusłownictwa.Poprzekroczeniutejgranicystwier-
dzasięgwałtownyprzyrostwyrazów.Dzieckosześcioletniecorazbardziejoddala
sięodmyśleniakonkretno-obrazowegoizmierzakuabstrakcyjnemu.Stądwjego
słownictwiesąjużlicznewyrazy,nazywającepojęciaabstrakcyjne,np.:cierpienie,
