Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IrenaBogaczowa-Obogactwieizmianachsłownikadzieciprzedszkolnych
17
katarek,kawusia,kędziorek,kiciuś,kieliszeczek,kieliszek,kluczyk,kłębuszek,kłosek,
knotek,kociołek,koguciczek,kołek,kołnierzyczek,kołowrotek,kompocik,kondensato-
rek,koniczek,koniczynka,koperek,kopertka,kapka,kopytko,koralik,korbka,korytko,
korzonek,kosteczka,kotuś,kowadełko,krateczka,krostka,króciutki,króciutko,kwasek.
Powyższezestawieniemożewskazywaćnazmniejszaniesięliczbywyrazów
zdrobniałych-wdzięcznejcechyjęzykadziecięcego.
Przykładynajnowszegosłownictwaprzedszkolaków-jużzpoczątkuXXIw.-
zawieraksiążkaIktotopapla?Nietypowysłownikjęzykadziecięcego(Strączek2009).
Odnotowanotuzapożyczenia,np.DNA(5,8),pampers(1,7),super(2,6),Toi-Toi(4,2),
weekend(6,5);trudniejszewyrazyizwroty,np.bakterie(5,8),cośwytworniejszego(4),
dusza(5,4),instynkt(4),jajkoniespodzianka(4,4),macierzyńskanatura(5,7),mieć
rację(4),mówićpoangielsku(4,2),problem(5,11),umierać(5,3),walentynka(4),
zemdleć(4,2).Kontekstpodanyprzezautorapotwierdzawłaściwerozumieniesłów.
Dzieciwidząnowerzeczy,ucząsięichnazw,wzbogacająstalezasóbswojego
słownika.Wbliskimotoczeniuznajdująsięnowemedia-internetzapośrednic-
twemkomputera,laptopa.Sąone-wdużejmierze-oswojonezichdziałaniem;na
ekranachodczytująliterki,cyferki,krótkiewyrazy(specjalneprogramydladzieci).
Poznająnowedesygnatyorazichnazwy,jakkomputer,klawiatura(3,11),kom-
puteryzacja,modem(4,2),SMS,spacja(4),bateriedolaptopa(4).nWylogowałam
się”mówidziewczynka,wychodzącspodstolika(3)(za:Strączek2009).nCotam
googlujeszAdasiu”?,pytaprawiesześciolatek(5,6),tworzącneologizmodngoogle”.
Starszedzieci(5lat)najczęściejsąobeznanezobsługątelewizora,zprogra-
mami,np.przyrodniczymi,zfilmamianimowanymi,zkreskówkami,którepobu-
dzająwyobraźnię(Romanek2008).Treśćobrazowo-dźwiękowasprawiazłudzenie
uczestnictwawakcji,stądszybkapercepcjakomunikatuinowychsłów,jakm.in.
gangster,gwiazdor,przebój,idolka,rewolwer,pościg,kaseta,tortury,meteoryt,odci-
nekflmu,rakietowaniepistoletami,uczłowieczonykomputer(za:Zgółkowa1990).
Omawianeprzykładymówiąozarysowującychsięzmianachwjęzykuprzed-
szkolaków.Jednąznichjestjakbydorośleniesposobumówienia.Przejawiasięono
wbogatymzasobiesłownictwa,wposługiwaniusiętzw.wyrazamiksiążkowymi.
Wypowiedzidziecięcecechujepewnaliterackość,bogatafrazeologia,porówna-
nia,częstoobecnośćwyrazówtrudniejszych,abstrakcyjnych,znanychzradia,
telewizji,literaturydziecięcej.Wiążesiętozezwiększającymsięoddziaływaniem
różnychmediów,zichdostępnościąorazzciekawymiprogramamiwwychowy-
waniuprzedszkolnym.Dzieciszybciejpoznająnowesłowa,ucząsięichznaczeń,
wzbogacającswójjęzyk.Ondorośleniu”mowymożeteżświadczyćzmniejszanie
sięliczbywyrazówzdrobniałych,takcharakterystycznychdlasposobumówienia
najmłodszych.Niepokoićmożefaktpojawianiasięwsłownikudziecięcymlicznych
wyrazówpotocznych,obscenicznychiwulgarnych,awwypowiedziach-akcentów
brutalizacjijęzyka,cojestodbiciemsposobumówieniadorosłychPolaków.
