Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
CzęśćI-Język-Społeczeństwo
Przeglądwybranychpracpoświęconychnazwomsubiektówczynnościdowodzi
dużegozainteresowaniajęzykoznawcówomawianągrupą,otwieratakżeszerokie
polebadawczedlaanalizynowegomateriału.Jakdowodzianalizapracnaukowych
ipodręcznikówzzakresusłowotwórstwapolskiego,grupaN
subobejmujederywaty
odczasownikoweiodrzeczownikowe,przyczymdopierwszychczęstozaliczanesą
takżeosobowenazwyocharakterzeskłonnościowym.Brakjasnych,ogólnieprzy-
jętychkryteriówpozwalającychodróżnićnazwyagentywneodatrybutywnychspo-
wodowałutrwaleniewliteraturzeprzedmiotusądu,żenazwynosicielicech(nazwy
atrybutywne)powstająjedynieodpodstawokreślającychcechy(przymiotników).Stąd
przekonanie,żedoN
subnależąderywatyodczasownikoweiodrzeczownikowe,ado
atrybutywnych-wyłącznieodprzymiotnikowe(por.Grzegorczykowa1979,s.38,
Pluskota1988,s.106)8.
PorównującstanbadańzzakresupolskichibiałoruskichN
sub
,należypodkreślić,że
językoznawstwopolskiemożepochwalićsięwiększymdorobkiemwzakresieopisu
ianalizybadanejkategorii.WjęzykubiałoruskimgrupanazwnależącychdoN
sub
podlegasilnymwpływomrosyjskim(zwłaszczadokońcalat80.ubiegłegowieku)
orazpolskim(odpoczątkulat90.ubiegłegowieku).Wśródderywatówodczasow-
nikowychprzyopisieomawianejgrupynajwięcejtrudnościsprawiaklasyfikacja
iopisformacjiocharakterzeskłonnościowymtypupol.flirciarz-biał.залётн.к,
pol.gaduła-biał.гаварун,pol.kłamca-biał.брахун,pol.kpiarz-bial.жартаўн.к,
pol.krzykacz-biał.крыкун,pol.pijak-biał.п’ян.ца,pol.plotkarz-biał.пляткар,
którychniesposóbjednoznacznieprzyporządkowaćanidonazwagentywnych,
aniatrybutywnychtylkonapodstawiewykładnikówformalnych,gdyżwobrębie
obukategoriifunkcjonujątesametypypodstawsłowotwórczychitesameformanty
(por.Walczak-Mikołajczykowa2000,s.14,Smółkowa1976,s.27)9.Podrugie,wielu
badaczyzwracauwagęnabrakwplaniesłowotwórczymostrejgranicymiędzy
nazwamiwykonawcówosobowychinieosobowych,tj.nazwamimaszyn,urządzeń
inarzędzi,por.стартэрCten,ktodajesygnałdostartu)
,Cmechanizmogłaszający
start);por.teżpol.informator,ładowacz,segregator,spychacz,synchronizator(por.
teżGwjp-2,s.399,Walczak-Mikołajczykowa2000,s.10,Grzegorczykowa1979,
stawamirzeczownikaiprzymiotnika(-.стll-ыст),(5)łączącesięzpodstawamirzeczownika
iczasownika(-акll-як,-ант,-арll-яр,-атар,-ер,-энт)(Улуханов1977,s.109-110).
8Znaczeniewynikającezbudowyderywatujesttakżepodstawąpodziałuderywatówrze-
czownikowych,zaproponowanegoprzezT.Smółkową(Smółkowa1976),któraprzyjmującza
kryteriumnadrzędnetrzytypyfunkcjiformantów(semantycznąprzedmiotową,semantyczną
jakościowąigramatyczną),wyróżniadwiekategoriesłowotwórczerzeczownikówmutacyjnych:
(1)nazwyagentywneCten,kto(to,co)wykonujeczynność);(2)nazwyatrybutywneCten,kto(to,co)
czymśsięcharakteryzuje)(Smółkowa1976,s.23).
9NabliskośćznaczeniowąskłonnościowychN
subinazwatrybutywnych(nosicielicech)zwróciła
uwagęm.in.R.Grzegorczykowa(Grzegorczykowa1979,s.38).
