Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
82
CzęśćI-Język-Społeczeństwo
elementyformalnieniebędącemorfemami.PierwszyzprocesówS.Grabias(1980,
s.98)uznajezaderywacjęwymienną(poleganauszczupleniumorfemuizastąpie-
niugoinnym),zaśdrugizaderywacjęniewymienną.Wderywacjidezintegralnej
wymiennejznalazłysiętylkoderywatymutacyjne,awśródnichkategorianazw
nosicielicechinazwmiejsc.
Odprzymiotnikowenazwynosicielicechsątworzoneodprzymiotnikówrela-
cyjnych,wwynikutzw.uniwerbizacji,tj.kiedykilkuwyrazowanazwazostaje
przekształconawjedenwyraz(Grzegorczykowa1984,s.43).Formantyurabiające
derywatywsocjolekciehipicznymwprocesieuniwerbizacjitosufiksy:-ka,-ak,-ek.
Formantyurabiającederywatywprocesieuniwerbizacjiwsocjolekciehipicz-
nym:
-ka:ryżówkaCszczotkaryżowasłużącadosprzątaniastajni)
,maratonówka
Cbryczkamaratonowa,którąpowożązawodnicywkonkursiemaratonuwkonku-
rencjipowożenia)
,
-ak:wielkopolakCkońrasywielkopolskiej)
,małopolakCkońrasymałopolskiej)
,
-ek:małopolanekCkońrasymałopolskiej)
.
Nazwywytworówiobiektówczynnościtonazwyprzedmiotowe,naktórejest
skierowanaczynnośćwyrażonapodstawą(Grzegorczykowa1984,s.42).Wsocjo-
lekciehipicznymkategorianazwwytworówjestreprezentowanatylkoprzezjeden
derywatodczasownikowy:naplotekCuczesaniegrzywykonia;to,conaplecionona
grzywiekonia)
,któryzostałutworzonyzapomocąformantu-ek.
Derywacjadezintegralnaniewymiennapoleganausunięciuelementówfor-
malnieniebędącychmorfemamiizastąpieniuichsufiksami(Grabias1980,s.99).
Wleksycehipicznejwkategoriinazwdeminutywnychznalazłsięderywatwliczbie
mnogiej:cugankiCcugle,wodzedojazdywierzchem,zapomocąktórychkieruje
siękoniem)
,utworzonyprzezformant-anki,zaśwkategoriinazwnosicielicech
wystąpiłleksem:samczynCpotężnysamiec,ogier)zformantem-yn.
Wderywatachprefiksalno-sufiksalnychsąkonstrukcjerzeczownikoweodcza-
sownikoweiodprzymiotnikowe.Wystąpiłytuderywatytranspozycyjne,mutacyjne
ipochodząceodwyrażeńsyntaktycznych.Wśródderywatówtranspozycyjnych
wsocjolekciehipicznymznalazłysięrzeczownikiodczasownikowewkategorii
nazwczynności.Wszystkienazwyczynnościwsocjolekciehipicznymzostałyutwo-
rzonezapomocąsufiksu-nie,zaśpojawiającesięprefiksysąnastępujące:
o-:orasowanieCczynnościmającenaceluzesłabegokoniazrobićlepszego;ulep-
szyćrasę)
,otranzlowanieCzałożenietranzli,ogłowianagłowękonia)
,
z-:zganaszowanieCodpowiedniewygięcieszyikoniaipochyleniegłowy,prawi-
dłoweganaszowanie)
za-:zamywanieCmyciekonia)
,
,
wy-:wybuchtowanieCzeszlifowaniekrawędzipodkowy,abypasowaładokopyta)
,
wylonżowanieCwyćwiczeniekonianalonży)
,
