Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1040Akwizycjajęzykanaturalnego
Wprzestrzeniakustycznejtakiprototypnprzyciąga”dosiebiepodobne,alemniej
wyrazistekategorie.Doświadczenietojestmożliwedziękipredyspozycjiniemow-
lęciadoprzypisywaniawielokrotniesłyszanegodźwiękudokonkretnegoobiektu.
Takpowstająmapymowy,wedługktórychnodwzorowanajestinformacjafone-
tycznaspecyficznadlajęzykaotoczenia”(Bokus,Shugar2007:21).Tymsamym
dochodzidoodfiltrowaniareprezentacjifonetycznychtypowychdlajęzyka
ojczystegoodinnych,uniwersalnych.
Zkoleisystemwsparciaprzyswajaniajęzyka(ang.languageacquisitionsupport
system,LASS)dajepierwszeństwoczynnikomzewnętrznym-środowiskowym
ikomunikacyjnym.Jestzbioremspołecznychikulturowychstrategii,jakie
wykorzystująużytkownicy,bywspieraćprocesprzyswajaniajęzykaprzezdzieci.
Tymsamymczynnikispołeczno-środowiskowe,wtymliczneinterakcje,bodźce
idoświadczeniaspołeczne,rozwijająkompetencjęjęzykowąwkierunkuumiejęt-
nościkomunikacyjnych.Tezaśsątraktowanepriorytetowo,bomowatonsystem
zachowańkulturowych”,który-oboksłownikaigramatyki-pozwolinparty-
cypowaćwłaściwieiefektywniewramachdanejwspólnotyjęzykowej”(Hymes
1980:41).
Tymczasemwprocesieakwizycjimowy,niezależnieodtego,czyzapunktwyjścia
uznasiękompetencjęjęzykową(natywizm)czykomunikacyjną(gramatykakogni-
tywna),nabywanykodwerbalny(werbalneznakidźwiękowe)lubkodpozawerbalny
(np.migijakosubstytutyznakówwerbalnych)albopierwszeństwookreślonych
mechanizmówprzyswajaniajęzyka-zawszeistotnyjestelementinterakcji
zotoczeniem.Warunektenwypełniawspólnotakomunikacyjnajakobaza
ikontekstdoświadczeńjęzykowychdziecka.
Wedługteoriispołeczno-pragmatycznychsamoprzebywaniezdorosłymiizanu-
rzeniewżywiolemowydorosłychosobnikóworazpodejmowanieprzeznich
interakcjikomunikacyjnychzdzieckiemowocująrozumienieminaśladowaniem
przezniejęzyka(np.Tomasello2002).
Zgodniezbiologiąakwizycjimowyrozwójjęzykowydzieckaodbywasięstadial-
nie(wrazzjegodojrzewaniempsychofizycznym)iokreślagowzględnachrono-
logiarozwoju(zob.Porayski-Pomsta2011:176).Oczywiściemomentpojawiania
sięposzczególnychsprawnościjęzykowychudziecijestzróżnicowany,zależy
bowiemodmożliwościpoznawczych,wtymzwiązanychzespecjalizacjąrecep-
torówianalizatorówzmysłowych(słuchowych,wzrokowych)dziecka,odstruk-
turmentalnychczysprawnościruchowych,wtymnarządówmowy,odwpływu
warunkówrodzinno-środowiskowychwrazzestatusemspołeczno-materialnym
25
