Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
piącinspiracjeiasocjacjedozabiegówjęzykowo-stylistycznychzróżnych
kontekstów(kulturowych,naukowychispołecznych,atakżemedialnych,
rodzimychiinternacjonalnych).
Wszechpanującyjęzykpotoczny
Językpotocznyjestuznawanyzaodmianęjęzykaonajszerszymuzusie,
mającąnajwiększyzasięgspołeczny12.Dlaniektórychużytkownikówstano-
wijedynąformęwerbalnegokomunikowaniasię13;dlainnychjestjedną
zkilkuodmianwspółczesnejpolszczyzny,któramożebyćstosowanawko-
munikacjiwsposóbfunkcjonalnyzuwzględnieniemwłaściwychjejparame-
trówsytuacyjnych14.
Polszczyznapotocznazawierapodstawowyobrazświata(zamknięty
wjejleksyceifrazeologii
15).Tenniezaprzeczalnyawanspociągazasobą
12A.Wilkoń:Typologiaodmianjęzykowychwspółczesnejpolszczyzny.Katowice2000,
s.52.
13JęzykpotocznyjestnajwcześniejprzyswajanyprzezzdecydowanąwiększośćPolaków
(pozatymi,dlaktórychjęzykiempierwszymjestgwara).WostatnimdwudziestoleciuXX
wiekuiwpierwszejdekadzieXXIwiekudokonałosięempiryczno-teoretycznedowartościo-
waniepolszczyznypotocznej.Dokońcalatsześćdziesiątychjęzykoznawcytraktowalijąmar-
ginalnieiprzeciwstawialijakogorszywariantjęzykapolskiegopolszczyźnieliterackiej.
Istnieniejęzykapotocznego(jakopewnejformyjęzykaogólnego)niebudziobecniewśród
językoznawcówwątpliwości.Dyskusjeikontrowersjewzbudza:definiowanietejodmiany
ijejpozycjawśródinnychformistnieniajęzyka.OdlatdziewięćdziesiątychXXwiekuroz-
szerzasięzakreswystępowaniajęzykapotocznego;badaczeokreślajątenprocesjakoeks-
pansjępotoczności(piszątentematm.in.:K.Ożóg,W.Lubaś,M.Kita—por.wybór
publikacjiwLiteraturze).Potocznośćweszławtakiedomeny,jak:literaturapiękna,publiczne
wypowiedzi(polityków,ekonomistów,gwiazdshow-biznesu,naukowcówitp.),reklama,ję-
zykprasy,językludziKościoła(publicznyiwewnątrzkościelny,np.homilie,działalnośćkate-
chetyczna);M.Kita:Grafunkcjamiwjęzykupotocznym.W:Potocznośćazachowania
językowePolaków.Red.B.Boniecka,S.Grabias.Lublin2007,s.33.
14M.Kita:Perswazyjneużyciejęzykapotocznegowkontakcieogólnym.W:Zproblemów
współczesnegojęzykapolskiego.Red.A.Wilkoń,J.Warchala.Katowice1993,s.33.
15Por.np.M.Mycawka:Potocyzmywnatarciu:trafiony/nietrafiony.„JęzykPolski”
2004,z.5,s.347—351.Wtymmiejscuwartozatemstwierdzić,iżniezaprzeczalnieukonsty-
tuowałosięzjawiskozwiązanezekspansywnościąjęzykapotocznego,amianowicie—zjawi-
skoprzekraczaniaprzezjęzykpotocznywyznaczonychmugranicwystępowaniaizjawisko
przenikaniaróżnychjegoelementówdoinnychodmianjęzykowych.Kolokwializmyleksy-
kalne,frazeologiczneisyntaktyczne,użytewdyskursachocharakterzepublicznym,mające
oddziaływaćperswazyjnienaodbiorcęzbiorowego,powodują,żejęzykpotocznystajesię
14
