Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Stosunekjęzykadoinnychrodzajówznaków
19
funkcjonujenadalskalaciągła,niediakrytyczna,którąwmowiepotocznejna-
zywamyindywidualnąbarwągłosujednostkiwdanymmomencie.Równocześ-
niejednakdzieckoodpoczątkutrzeciegorokużyciazaczynaużywaćkonwen-
cjonalnychznakówjęzykowych,któreposługująsięskaląnieciągłą,diakrytycz-
nącechakustycznych.Wywołujetogłębokiprzewrótwjegomowie.Dotych-
czasowanieograniczonaswobodadźwiękówwydawanychprzezdzieckoznika.
Szkieletemmowystająsięcechydiakrytyczne,fonologiczne,którefunkcjonują
wznakachkonwencjonalnychiktórewobectegomusząbyćstalereproduko-
wane.Cechytejednakobejmujątylkopewnepartiemożliwościnaszegoaparatu
mowy.Innepartie,np.wysokośćtonu,niesąujęteprzezcechyfonologiczne
iwtejdziedziniefunkcjonujeskalaciągła,niediakrytyczna.Skaladiakrytyczna
ogranicza,alenieusuwaskaliniediakrytycznej.Wdziedziniejednychcech
naszychdźwiękówpanujejednaznich,wdziedziniedrugich–druga.Dziecko
powoliuczysięoperowaćobuskalamiikoordynowaćjezesobą.
Opanowująccechyfonologicznegłosekicałysystemfonologicznyjęzyka,
dzieckoprzyswajasobiekonwencjonalneznakidorosłych,złożone,jakwi-
dzieliśmy,zmałejstosunkowoilościfonemówzestawianychwróżnejkolej-
ności.Tymsamymwchodzionowporozumieniezeswymotoczeniem,znaki
konwencjonalnebowiemsądwustronne,wymienne.Początkowojednakznaki
tesądladzieckajednoklasowe,niepodzielne.Znaonokilkanaścieczykilka-
dziesiątkompleksówjęzykowychiwie,żenatlepewnejsytuacjikażdyznich
odpowiadapewnemuobiektywnemustanowirzeczy.Czekajeteraznowywielki
wysiłek,bytekompleksyzanalizować.Punktemwyjściawtejpracyjestporów-
naniekompleksówjęzykowychmiędzysobą.Gdydzieckozapamiętałojużwięk-
sząichliczbę,porównujejedneznichzdrugimiispostrzega,żepewneich
częścisązesobąidentyczne,ainneróżne,np.mamaidzieimamasiedzi,gdzie
mamajestczęściąwspólnąobukompleksów,aidzieisiedziczęściamiróżnymi.
Tądrogąkażdykompleksjęzykowymożebyćpodzielonynatedwieczęści.
Analizataobejmujezarównoformę,jakitreśćznakówmowyidziękiniej
każdazwyodrębnionychczęściformykojarzysięzodpowiadającąjejczęścią
treści.Cowięcej,dzieckospostrzega,żewyodrębnioneczęścikompleksujęzy-
kowegopozostajądosiebiewpewnymstosunkuformalnymitreściowym.Wten
sposóbprzechodzionoodsystemujedno-dodwuklasowego,wktórymwy-
różniaklasęznakówprostych,tj.wyrazów,iśrodkigramatyczne,przypomocy
którychwyrazyłączysięwznakizłożone,tj.zdania.Dziękitemusystemdo-
tychczaszamkniętystajesięotwartym,onieograniczonymwprostbogactwie
możliwości.Pomockonsytuacjiniezbędnawsystemachzamkniętych,jedno-
klasowych,przestajebyćterazpotrzebnąikomunikacjazaczynaobywaćsiębez
niej,coumożliwiaodnoszenieznakówdozjawiskoddalonychwczasieiprze-
strzeni.Natymetapierozwojudzieckoopanowujejużjęzyk,takżewnastęp-
nychlatachpozostajemutylkouzupełnienielicznychszczegółów,bywreszcie
dorósłszystaćsięnormalnympartneremrozmów.
