Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
przyjemność,natomiastjegosymbolemjestwino.Cozatymidzie,jakwspo-
mnianowyżej,dionizyjskośćprzypominastanodurzenia.ZtegowzględuNietz-
schewskazuje,żewdionizyjskimświecieświadomajaźńznika-jednoczysię
znaturą,jakwstanieupojenia.Integracjaodbywasięnietylkozludźmi,ale
równieżzprzyrodą.Dziękitemu,żeświatdionizyjskinakłaniadożyciawedług
popędówisamowoli,umożliwiadostrzeżenierzeczywistościtakiej,jakąjestona
faktycznie.Niemawniejmiejscanapozory,barieryczyjakiekolwiekograni-
czenia.Największymograniczeniemdlanatury(azatemidlasamegożycia)jest
intelekt.Stądwświeciedionizyjskimintelektualizmzepchniętyzostajenamar-
ginesiustępujeprzeczuciomorazinstynktom-tylkotakamądrość,wynikająca
znatury,jestważna.Jednostkowośćniejestistotna,cowięcejindywidualizm
wświeciedionizyjskimstanowiźródłoipraprzyczynęwszelkiegocierpienia25.
Najważniejsząrolępełniżywiołorazintuicja,któraunicestwiajednostkę26.Fi-
lozofniewątpliwiezafascynowanybyłDionizosem27-dopatrywałsiętegopier-
wiastkawnarodzieniemieckim.Dostrzegałjednakzwiązaneztymżywiołem
zagrożenia:barbarzyństwoiszaleństwo.Natomiastnajwiększązaletądionizyj-
skościbyłaogromnawolamocy,którejbrakpierwiastkowiapollińskiemu.
Nietzscheańskądychotomięmożemyprzełożyćnacałyotaczającynas
świat.Każdyznasskładasięzdwóchelementów:czasemdziałamyracjonalnie,
aczasemintuicyjnie,zachowujemyrozwagęipodejmujemyryzyko,marzymy
ikorzystamyzurokówżycia.Podczasgdyżywiołdionizyjskinadobrezawład-
nąłżyciemniektórych,innizdajątrzymaćsięracjonalnych,apollińskichreguł.
Tymczasem,stwierdzafilozof,koniecznastajesięrównowagapomiędzydwoma
pierwiastkami.Brakharmoniinieuchronniewiedziedoupadku,tak,jakstałosię
zarównoztragedią,jakicałągreckącywilizacją.Krótkomówiąc,należydążyć
doapollińsko-dionizyjskiejdwójjedni.
Formułaopartanaprzeciwstawieniudwóchżywiołówjestoptykąprzyję-
tąwtymopracowaniuwnawiązaniudowieluprzeciwieństw:począwszyod
wspólnotowegoiindywidualistycznegospojrzenianadobro,filozofiiliberalnej
ikomunitariańskiejwnawiązaniudokoncepcjidobrajednostkiidobrawspól-
nego,ażpokoncepcjędobradziecka-zperspektywyjednostkiiwspólnoty.
Chociażjesttojedynieramowasugestiaujęciapolemikisporówpomiędzy
dwiemaperspektywami,stanowipróbęnaszkicowanianajważniejszychsta-
nowisk,zagadnieńiargumentówwcelupodjęciajaknajstaranniejszejpróby
omówieniazagadnieńzwiązanychzdobremdziecka.Jesttokoniecznezuwagi
nafakt,żeprawodawcaczęstoodsyładodobradziecka,podczasgdyorgansto-
sującyprawomazazadanieustalićpełnątreśćtegopojęcia,costanowizadanie
25F.Nietzsche,Narodzinytragediił,s.50.
26B.Baran,Metafizykatragedii,[w:]F.Nietzsche,Narodzinytragediił,s.20.
27Poświęciłtejtematyceosobnąksiążkę,zob.F.Nietzsche,Dytyrambydionizyjskie,War-
szawa2011.
