Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
orazMichelaFoucaulta18,orazwwielujejnurtachjakotakich(mowatunp.oeks-
tropianizmie,któryjestnurtemtranshumanizmu19).
Pierwiastekapollińskitoroztropność,czystość,sztukaipoezja.Greckibóg
Apollontowedlegreckiejmitologiibógsłońca,logiki,prawa,porządku,racjo-
nalnegomyślenia.WprzeciwieństwiedoswojejbliźniaczejsiostryArtemidy
(boginiłowów),którareprezentowałaśmierć,tennajpiękniejszyzbogówgre-
ckichsymbolizowałżycie20.NietzschezawęziłjednakobrazApollajedyniedo
wybranychprzezsiebiecech,pomijającniekiedygreckącharakterystykęboga21.
Apollińskośćwedługniegocechujeharmoniaiumiarkowanie,aleteżschema-
tyzmipowściągliwość,coświadczyotym,żezagrażajejnbrakmocy”.
JaktwierdziNietzsche,zjegodoświadczenia(sic!)wynika,żepierwiastek
apollińskiopierasięnapozorach,takjaksenorazmarzeniasąiluzoryczne.Jed-
nocześnieświatapollińskipozostajeracjonalnyorazwysokoceniinteligencję,
którajednakwedługfilozofajestnwrogażyciu”.WświetleNietzscheańskichroz-
ważańżywiołapollińskinznatylkojednoprawo-jednostkę-tojestzachowanie
granicjednostki,miaręwznaczeniuhelleńskim.Apollon,jakobóstwoetyczne,
wymagaodswoichmiaryipoznaniasiebie,abyzachowaćjąmogli”22.Innymi
słowy,żywiołtenubóstwiajednostkę,aApollonuosabiaprincipiiindividuatio-
nis23.Jednocześniejednostkaznaswojeściśleokreślonemiejsce,alesamoist-
nienieniejestwżadensposóbuduchowione,niejestanidobre,anizłe.Filozof
wyjaśnia,żewtejrzeczywistościjednostkazmuszonajestdożyciawudręce
wytworzonejwizji,wktórejbrakujemiejscanauduchowienie.
ŻywiołdionizyjskinatomiastwywodzisięwprostodpostaciDionizosa,syna
bogaiśmiertelniczki.Byćmożetowłaśniejegoczłowieczacząstkaodpowiada
zadzikośćnatury.JakpiszeTadeuszGadacz,Bachusjestnsymbolemstrumienia
samegożycia”24.Wmitologiigreckiejsymbolizowałpłodność,optymizmoraz
18Zob.np.M.Foucault,Historiaseksualności,Gdańsk2010.
19Nietzscheańskieżywiołysąrównieżinspiracjądlaekstropianizmu-nurtutranshumani-
zmu,którygłosi,żenależykoncentrowaćwysiłkinanauceipostępie,abyosiągnąćswegorodza-
juwspomaganątechnologiąutopię,m.in.nieśmiertelność,unicestwieniebólu,wyzwoleniezról
społecznych.Ekstropiatoteżprzeciwieństwoentropii,K.Szymański,Transhumanizm:utopia
czyekstropia?,nStudianadStrukturąiRozwojemPojęćFilozoficznych”2015,nr27,s.159-175;
K.Całus,Transhumanizm-wizjanowegoczłowieka,nStudiazHistoriiFilozofii”2018,t.9,nr4,
s.237-255.TeoriazaproponowanazostałaprzezMaxaMore’aijestuważanazakontynuacjęfilo-
zofiiapollińskiej,M.More,TheOverhumanintheTranshuman,nJournalofEvolutionandTech-
nology”2010,t.1,nr21,s.1-4.
20Chociażpoczątkowouważanybyłzabogaśmierci,kompetencjeApollonazczasemsię
przekształciły,zob.J.Parandowski,Mitologia…
21M.Rolka,HermeneutykamitudionizyjskiegowfilozofiiFryderykaNietzschego,Katowice
2014,s.29.
22F.Nietzsche,Narodzinytragediił,s.28.
23Filozoficznerozważaniaoprincipiumindividuationis,zob.G.Agamben,Wspólnota,któ-
ranadchodzi,Warszawa2008.
24T.Gadacz,Historiafilozofii,Kraków2009,s.76.
